Ayiti, yon peyi ki rich ak divès peyizaj, genyen plizyè trezò natirèl. Pami yo se pi gwo lak nan peyi a, yon bèl ti kras li te ye ki jwe yon wòl enpòtan nan ekosistèm lokal la. Chache konnen tout sa ou bezwen konnen sou lak sa a, enpòtans li ak bote li.
Li atik la an :
Pi gwo lak ann Ayiti se Lake Azuei, yo rele tou Étang Saumâtre. Sitiye nan Plaine du Cul-de-Sac, nan lès Pòtoprens, li pwolonje sou apeprè 170 km², sa ki fè li pi gwo dlo nan peyi Dayiti.
Lak sa a pataje yon fwontyè natirèl ak Repiblik Dominikèn epi li se sèlman 29 kilomèt de kapital la. Li antoure pa peyizaj espektakilè, ak mòn ak Flora tipik nan rejyon an.
- Kalite lak: Li se yon lak sale, dlo a gen yon konsantrasyon sèl ki pi wo pase sa ki nan rivyè dlo dous ak lak.
- Altitid: Sitiye apeprè 15 mèt anwo nivo lanmè, li se youn nan pi gwo lak salm nan rejyon Karayib la.
- Pwofondè: pwofondè mwayèn li relativman pa fon, men li varye selon sezon yo ak presipitasyon.
Lake Azuei se yon abita enpòtan pou flora ak fon lokal yo:
- Zwazo migratè: espès ki ra, tankou flamingo woz, frekante bank li yo pou manje ak repwodui.
- Pwason ak kristase: Malgre ke li se sale, lak la se lakay yo nan espès adapte nan anviwònman sa a, tankou sèten varyete tilapia.
- Plant akwatik: Marekaj yo ozalantou lak la plen ak vejetasyon, sèvi kòm yon refij pou plizyè espès bèt.
Lake Azuei se pa sèlman yon sit natirèl. Li jwe yon wòl enpòtan anpil pou popilasyon ki antoure yo:
- Sous dlo: Rezidan yo sèvi ak lak la pou plizyè bezwen, byenke salinite li limite sèten itilizasyon.
- Lapèch: Lak la bay kominote lokal yo resous manje esansyèl.
- Touris: peyizaj pitorèsk li yo atire vizitè ki vin admire dlo briyan li yo ak solèy kouche espektakilè.
Tankou anpil ekosistèm nan mond lan, Lake Azuei fè fas a plizyè defi:
- Peryodik inondasyon: Gwo lapli ka lakòz nivo lak la monte, inondasyon tè ki antoure.
- Polisyon: Dechè ak aktivite imen afekte kalite dlo ak ekosistèm lak la.
- Debwazman: Pèt kouvèti plant alantou lak la akselere ewozyon tè a ak degrade abita natirèl yo.
Lake Azuei souvan konpare ak Enriquillo Pond, ki sitiye nan Repiblik Dominikèn. De lak sa yo fòme yon pè jeyografik kaptivan, ak resanblans an tèm de salinité ak ekosistèm. Sepandan, Lake Azuei se yon ti kras pi piti pase Enriquillo Pond, ki se pi gwo lak nan Karayib la.
Lake Azuei reprezante yon eritaj natirèl presye pou Ayiti. Divèsite biyolojik li ak enpòtans li pou kominote ki antoure yo fè li yon sit ki merite pwoteje ak valè.
Keseswa pou wòl ekolojik li yo, pou peyizaj mayifik li yo oswa pou pwoksimite li ak kapital la, Lake Azuei se yon kote anblèm ki raple richès natirèl ak kiltirèl Ayiti.
Facebook : https://www.facebook.com/haitiwonderland
Youtube : https://www.youtube.com/@haitiwonderland
Instagram : https://www.instagram.com/haitiwonderland/
Twitter : https://twitter.com/haitiwonderland
Linkedin : https://www.linkedin.com/in/haitiwonderland/
Je Olenpik Pari 2024 yo make yon tan fyète ak espwa pou Ayiti, yon nasyon ki rich nan kilti ak rezistans. Ane sa a, Ayiti reprezante pa yon ekip atlèt eksepsyonèl, chak pote talan yo, detèminasyon yo ak rèv viktwa yo sou sèn mondyal la. Men yon gade nan zetwal yo ki klere orizon Olympic nou an.
Mwa Istwa Nwa se opòtinite pafè pou selebre kilti ak eritaj kominote Afro-desandan atravè cuisine. Gastronomie ayisyen an, ki rich nan istwa ak gou, se yon refleksyon rezistans ak idantite pèp ayisyen an. Men de asyèt anblèm pou dekouvri pou onore selebrasyon sa a.
Abòne ak bilten nou an pou w rete enfòme de tout aktivite nou yo ak aktyalite sou Ayiti.
Cuisine ayisyen an, ak melanj epis santi bon, gou ak tradisyon, okipe yon plas inik nan panorama gastronomik nan Karayib la. Ancrage nan syèk nan istwa ak enfliyans kiltirèl, li se distenge pa plizyè eleman ki fè li eksepsyonèl. Ann dekouvri sa ki fè gastronomi ayisyen inik.
Ki dènye fwa ou te jwi yon bon lalo? Èske ou te satisfè ak li? Ki sa ki patikilyèman frape ou: gou a, konpayi an nan bon zanmi? Di nou tout bagay sou li nan kòmantè yo! Lalo se yon plat anblèm nan nò Ayiti, patikilyèman apresye nan Latibonit. Li prepare ak fèy jut, yon plant vèt ki gen plizyè benefis sante. Rich nan fè, vitamin ak fib, lalo se konnen yo bay fòs ak enèji. Nan kay la, nou souvan kwit li ak vyann bèf, krab oswa kribich, akonpaye pa diri blan ak yon sòs pikant. Teksti yon ti kras kolan li yo ka vini kòm yon sipriz, men gou bon plat li yo ak epis santi bon fè li yon plat rekonfòtan ke tout moun jwi. Pi lwen pase gou li, lalo kenbe yon plas espesyal nan kilti ayisyen an: li souvan prepare pandan gwo rasanbleman fanmi oswa nan jou ferye, reyini jèn ak granmoun yo alantou yon bon repa. Kidonk, èske w pare pou w jwi yon bon gou lalo pou akeyi Avril ak yon dan dous?
Jedi 14 novanm 2024 sa a, jèn slammer Youven Beaubrun, Beven sou non sèn li, kalifye Ayiti, pou premye fwa nan listwa li, pou final koup du mond Slam la. Konpetisyon sa a, ki rasanble pi bon slammers yo sou planèt la, te dewoule sou tè Afriken, pi jisteman nan Togo. Nan yon peyi ki kenbe nan gòj, yon peyi k ap mouri depi nan kòmansman rive nan bout, anba eksplwa danjere yon sèten pati ame ak jèn li, pèfòmans ekstraòdinè Beven nan konpetisyon sa a fè yon rezonans ak eko nan tout chante nan peyi a, nan. swaf dlo a pou bote. Beven se senbòl yon jèn ki refize bay nan dezòd ki antoure figi manman li. Atizay, slam ke yo te domèn espesyalizasyon li yo, yo itilize nan pi bon fason posib pou enspire espwa. E kontinye kwè ke yon peyi ki te fè 1804 pa kapab peye liks pou l ap koule tèlman fò devan istwa imen. "Se ak fyète ke mwen avanse nan konpetisyon sa a. Sitou ak kriz la k ap pase nan peyi a nan moman sa a. Kalifikasyon mwen pou final la se yon siy etènèl nan espwa, ki konfime lefèt ke tout bagay nan peyi sa a pa pral fini nan lanmò, "te slammer a te di nou anvan ou ale nan konpetisyon nan final la. Final la te dewoule samdi 16 novanm 2024, kote Beven te gen chans pou l byen reprezante peyi ki te kraze l la nan papòt yon viktwa mondyal, yon viktwa ki si li te fèt, li t ap inisyal nan non tout yon pèp. , nan kous la absoli nan fè fas a yon gwo dezòd ki sèlman rèv nan toufe li. Malgre li pa rive ranpòte koup sa a (ki fini an sizyèm plas nan klasman jeneral la), chanpyon slam ayisyen an te gen tan enspire tout yon peyi pandan gwo vwayaj li nan konpetisyon sa a. Se sèlman yon ranvwa, pwochen fwa viktwa pral reyalize pou asire w.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
