Ayiti, yon peyi ki rich ak divès peyizaj, genyen plizyè trezò natirèl. Pami yo se pi gwo lak nan peyi a, yon bèl ti kras li te ye ki jwe yon wòl enpòtan nan ekosistèm lokal la. Chache konnen tout sa ou bezwen konnen sou lak sa a, enpòtans li ak bote li.
Li atik la an :
Pi gwo lak ann Ayiti se Lake Azuei, yo rele tou Étang Saumâtre. Sitiye nan Plaine du Cul-de-Sac, nan lès Pòtoprens, li pwolonje sou apeprè 170 km², sa ki fè li pi gwo dlo nan peyi Dayiti.
Lak sa a pataje yon fwontyè natirèl ak Repiblik Dominikèn epi li se sèlman 29 kilomèt de kapital la. Li antoure pa peyizaj espektakilè, ak mòn ak Flora tipik nan rejyon an.
- Kalite lak: Li se yon lak sale, dlo a gen yon konsantrasyon sèl ki pi wo pase sa ki nan rivyè dlo dous ak lak.
- Altitid: Sitiye apeprè 15 mèt anwo nivo lanmè, li se youn nan pi gwo lak salm nan rejyon Karayib la.
- Pwofondè: pwofondè mwayèn li relativman pa fon, men li varye selon sezon yo ak presipitasyon.
Lake Azuei se yon abita enpòtan pou flora ak fon lokal yo:
- Zwazo migratè: espès ki ra, tankou flamingo woz, frekante bank li yo pou manje ak repwodui.
- Pwason ak kristase: Malgre ke li se sale, lak la se lakay yo nan espès adapte nan anviwònman sa a, tankou sèten varyete tilapia.
- Plant akwatik: Marekaj yo ozalantou lak la plen ak vejetasyon, sèvi kòm yon refij pou plizyè espès bèt.
Lake Azuei se pa sèlman yon sit natirèl. Li jwe yon wòl enpòtan anpil pou popilasyon ki antoure yo:
- Sous dlo: Rezidan yo sèvi ak lak la pou plizyè bezwen, byenke salinite li limite sèten itilizasyon.
- Lapèch: Lak la bay kominote lokal yo resous manje esansyèl.
- Touris: peyizaj pitorèsk li yo atire vizitè ki vin admire dlo briyan li yo ak solèy kouche espektakilè.
Tankou anpil ekosistèm nan mond lan, Lake Azuei fè fas a plizyè defi:
- Peryodik inondasyon: Gwo lapli ka lakòz nivo lak la monte, inondasyon tè ki antoure.
- Polisyon: Dechè ak aktivite imen afekte kalite dlo ak ekosistèm lak la.
- Debwazman: Pèt kouvèti plant alantou lak la akselere ewozyon tè a ak degrade abita natirèl yo.
Lake Azuei souvan konpare ak Enriquillo Pond, ki sitiye nan Repiblik Dominikèn. De lak sa yo fòme yon pè jeyografik kaptivan, ak resanblans an tèm de salinité ak ekosistèm. Sepandan, Lake Azuei se yon ti kras pi piti pase Enriquillo Pond, ki se pi gwo lak nan Karayib la.
Lake Azuei reprezante yon eritaj natirèl presye pou Ayiti. Divèsite biyolojik li ak enpòtans li pou kominote ki antoure yo fè li yon sit ki merite pwoteje ak valè.
Keseswa pou wòl ekolojik li yo, pou peyizaj mayifik li yo oswa pou pwoksimite li ak kapital la, Lake Azuei se yon kote anblèm ki raple richès natirèl ak kiltirèl Ayiti.
Facebook : https://www.facebook.com/haitiwonderland
Youtube : https://www.youtube.com/@haitiwonderland
Instagram : https://www.instagram.com/haitiwonderland/
Twitter : https://twitter.com/haitiwonderland
Linkedin : https://www.linkedin.com/in/haitiwonderland/
Dezyèm edisyon Fwa Liv Pòtoprens la pwograme vandredi 13 desanm 2024 la nan lokal Enstiti Fransè an Ayiti, soti 9è nan maten pou rive 3è nan apremidi. “Politik, diktati ak literati an Ayiti” se tèm yo chwazi pou dezyèm edisyon sa a. "Nou te chwazi tèm sa a akòz otè ansyen yo ki ta dwe avèk nou pou edisyon sa a. Tèm sa yo trè prezan atravè travay yo,” Emmanuel Pacorme, koòdonatè jeneral òganizasyon ki dèyè emisyon an, te di nou. Vreman vre, gwo festival literè sa a, ki se sitou nan avantaj jèn otè yo, pral rejwi an prezans twa nan pi gwo ekriven ayisyen kontanporen, referans yo fè ak imòtèl yo Marc Exavier, Évelyne Trouillot ak Dédé Dorcely.
An kolaborasyon ak HPost5, Les Éditions Julien Hilaire, ap lanse yon apèl pou kontribisyon pou piblikasyon premye nimewo "Temps de Poetry", yon revizyon literè ki, daprè inisyatè yo, vize tounen yon espas pou echanj, kreyasyon ak selebrasyon pwezi kontanporen. Nan tan sa yo ki te make pa yon tandans pou destriksyon, dezòd ak règ la nan silans, pale soti vin tounen yon obligasyon. Di pou denonse. Di reziste. Di pou konstwi. Premye nimewo "Times of Poetry" ak tèm "Katedral an konstriksyon, powèm kòm mendèv" fè pati apwòch sa a. Tèm sa a se yon envitasyon pou nou reflechi sou zak konstriksyon an, kit se materyèl, kit se espirityèl oswa metafò, nou li nan dosye laprès la. Haïti Wonderland te ale rankontre Ansky Hilaire, mesye kap dirije pwojè a. Entèvyou.
Abòne ak bilten nou an pou w rete enfòme de tout aktivite nou yo ak aktyalite sou Ayiti.
Sèn mizik entènasyonal la te eksitasyon samdi 20 oktòb 2023 lè chantè talan ayisyen Rutshelle Guillaume te kouwone "Pi bon Atis Karayib" nan prestijye Trace Awards & Festival 2023, ki te fèt nan Kigali, Rwanda. Prim sa a rekonèt yon karyè remakab ak yon kontribisyon enpòtan nan evolisyon mizik Karayib la. Rutshelle Guillaume se yon atis ki te kaptire kè moun ki renmen mizik grasa talan li pa nye ak anpil bon kalite pwodiksyon li yo. Trace Awards & Festival se yon evènman ki renome pou pwomosyon li nan mizik ak kilti Afrocentric. Li se yon platfòm ki selebre divèsite mizik Karayib la pandan y ap mete aksan sou kreyativite rejyon an. Atis Karayib yo onore pou kontribisyon eksepsyonèl yo nan anrichisman mizik mondyal la. Viktwa Rutshelle Guillaume nan evènman prestijye sa a se non sèlman yon omaj pou talan li, men tou se yon rekonesans nan richès mizik Karayib la ak kapasite li pou depase limit jewografik yo. Chantè ayisyen an te konnen kijan pou l enkòpore divèsite mizik sa a e li te touche kè anpil moun k ap koute atravè lemond. Karyè li, ki make pa tit memorab ak kolaborasyon ak lòt atis talan, fè li yon anbasadè pou mizik Karayib la sou yon echèl entènasyonal. Angajman li pou pwomouvwa kilti ayisyen ak Karayib la te ede ranfòse lyen ant atis nan rejyon an ak rès mond lan. Rutshelle Guillaume kontinye enspire anpil atis kap parèt epi montre ke pasyon, talan ak devouman ka mennen nan reyalizasyon ekstraòdinè. Viktwa li nan Trace Awards & Festival 2023 se yon omaj byen merite pou enfliyans li ak kontribisyon nye nan mizik Karayib la. Finalman, rekonesans Rutshelle Guillaume kòm "Pi bon Atis Karayib la" nan Trace Awards & Festival 2023 se yon rapèl sou pouvwa mizik la pou ini kilti yo ak selebre divèsite atistik. Se yon moman istorik pou atis ayisyen an e yon fyète pou tout Karayib la. Rutshelle Guillaume kontinye ap yon enspirasyon pou anpil atis ak moun ki renmen mizik atravè mond lan, e mizik li pral viv kòm yon temwayaj talan enkwayab li ak devouman nan atizay li.
Ayiti, ki rele "Pèl Zantiy yo", se pi plis pase yon destinasyon bò lanmè. Li se tou yon paradi pou rayisab avanti ak eksplorasyon. Ant mòn, twou wòch, kaskad dlo ak pak nasyonal yo, peyi sa a plen ak sit kote ou ka jwi eksperyans sezisman. Men yon seleksyon dis kote ann Ayiti ki pwomèt moman inoubliyab ak imèsyon total nan lanati ak kilti ayisyen an.
Kap-Ayisyen pral vibre nan ritm inovasyon, kreyativite, ak gastronomi ayisyèn! 3yèm edisyon OKAP Flavors la, òganize pa Sakapfet OKAP, ap fèt samdi 17 out 2025, nan Foyer d’Initiative et de Créativité (FIC), ke yo rekonèt kòm Kay Frè a, rue 18L nan Kap-Ayisyen. Evènman prensipal sa a mete aksan sou antreprenarya lokal la, richès kiltirèl ak gastronomik rejyon Gran Nò a, tout pandan l ap kreye opòtinite ekonomik pou rejyon an.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
