Jephte Estiverne: yon vwa powetik ki pral fè mak li nan lane 2025 la
Nan lane 2025, non Jefte Estiverne a rezone pi plis nan mond literè Ayisyen an. Powèt, lengwis ak jounalis espòtif de fòmasyon, jèn otè sa a, ki ap monte rapidman e ki soti Carrefour-Feuilles orijinèlman, ap etabli tèt li kòm youn nan vwa ki pi pwomètè nan jenerasyon li a. Ant konfidans ak refleksyon, li pale nou de karyè li, relasyon li ak ekriti, vizyon li sou peyi literati a ak angajman powetik li.
HaïtiKote orijin
"Mwen soti Carrefour-Feuilles, se premye bagay pou nou sonje," li di depi nan kòmansman an, tankou si l ap raple enpòtans katye sa a, devaste pa raj gang yo jodi a, men ki pandan plizyè ane te sèvi kòm yon kote pou l ankre tèt li ak yon kote pou l pran rasin nan devlopman pèsonèl li. Twazyèm pitit nan yon fanmi kretyen ki gen senk timoun, li te dekouvri ekri an 2018, yon rankont li dekri kòm fondamantal: “Mwen te yon timoun poukont mwen, yon adolesan ki te efase…” “lefèt ke mwen te renmen pawòl lòt moun te pouse m chèche pwòp pawòl pa m,” li te konfye nou.
Depi rankont sa a ak pwezi, Jephte te pibliye twa koleksyon: Bretèl Solèy, Ce que l’ange confie aux étoiles, ak Naufrage, ki te pibliye ant 2021 ak 2024. Li te patisipe tou nan antoloji Chambres ki te edite pa Lyonel Trouillot ak Marie Bénédicte Loze. Ekriti sansib ak otantik li a deja fè l touche plizyè distenksyon, tankou yon mansyon nan pwezi nan konkou Chansons sans Frontières ak yon plas pami ganyan konkou Mon histoire en mille mots la.
Men, se an 2025 talan li te vin an limyè. Gayan pri pwezi Amaranthe la, gayan premye konkou òganize pa Foire Liv Pòtoprens lan, dezyèm nan pri Evelyne Trouillot la, epi finalis prestijye pri entènasyonal Balisaille la, Jephte ap pase yon ane eksepsyonèl. “Ane pase nan epòk sa a, mwen pa t ap panse ak pri yo anpil. Men, yon zanmi powèt, Daryl Lorenzo Moïse, te ankouraje m pou m patisipe nan tout konkou mwen te kapab. Mwen te eseye prepare yo pi byen mwen te kapab… epi li te mache.»
Sepandan, jèn powèt la kenbe pye l sou tè a epi li di li gen yon bon bout chemen pou l fè toujou. «Sa ban m anpil lajwa ak yon ti fyète, men mwen rete lwen kote mwen reyèlman vle ye a.» Yon klète ki reflete nan pèspektiv li sou piblikasyon ayisyèn nan: «Li ap stagne. Gen yon mank ekspètiz, epi pwoblèm enprime yo pèsiste. Premye liv mwen an te pibliye pa mwen menm, pou de lòt yo mwen te gen sipò, men pafwa mwen santi mwen te dwe tann. »
HaïtiGwo tèm yo
Pwezi Jephte Estiverne a eksplore tèm tankou lanmou, dezi ak peyi. Sepandan, li di li vle ale nan yon lòt direksyon. Ekri se yon nesesite varyab pou li: “Pafwa se yon dezi, pafwa se yon bezwen. Sa depann de jou a. Pafwa li pa vini epi mwen fè fas ak li.» Relasyon likid sa a ak ekriti te bati depi adolesans, nouri pa lekti sè li te pote lakay. Li te kòmanse ak atik espò, answit pibliye premye powèm li yo sou Facebook an 2016, ankouraje pa moun li renmen yo.
Pou Jefte, literati se yon zouti pwisan: “Li mezire tout bagay nan mond lan. Li ekri, li restore, li kraze, li sèmante, pafwa san li pa rann li kont.” Pandan ke li admèt ke istwa Ayiti a poko prezan anpil nan ekri li yo, li di l ap travay sou li. “Mwen se yon nonm ki nan moman an, mwen eseye kreye ak sa ki gen rapò dirèkteman ak epòk mwen an.”
Pami modèl li yo, nou jwenn gwo pèsonaj tankou Lyonel Trouillot, Dany Laferrière, Yasmina Khadra, men tou, Jean D’Amérique, Gaël Faye ak Christian Bobin. Tout bagay sa yo te nouri vizyon li epi anrichi vwa li.
Konsèy li bay jèn yo
"Li. Li tout. Li san modération. Menm lè anvi a pa vini. Se nan lekti tout bagay pase." Kanta pou Ayiti, malgre dezòd ki antoure l la, li rete yon sous enspirasyon san limit. “Mwen tire anpil leson ladan l. Mwen renmen ekri sou sa k ap pase, sa m tande...”
Nan tan ensèten sa yo, pwezi Jephte Estiverne a kanpe kòm yon egzanp, ki gen tras ki transmèt sansasyon limyè. Epi li te monte kòm yon espas solèy ak rezistan, sa ki ba li dwa pou rekonpans ki onore lè jenès li yo.
Pou raple nou, pandan de dènye ane yo ann Ayiti, jèn nan kategori Jephte Estiverne nan te mete tèt ansanm pou kreye yon fòs infernal ki pral mete leta Ayisyen an ak sosyete Ayisyen an antye ajenou. Epi vwayaj aktyèl jèn gason an vrèman enspiran, epi li di nou klèman poukisa tout sosyete ki nòmalman konstitye pa ta dwe neglije lè rive jwenn mwayen nesesè pou ekipe ak ekspoze timoun yo nan egzèsis limineuz lekti a, e sa depi yon laj byen jèn.
