Ayiti, yon peyi ki rich nan istwa ak kilti, divize an plizyè depatman administratif ki estriktire teritwa li epi ki reflete divèsite jeyografik ak kiltirèl li. Chak depatman gen karakteristik inik, kontribye nan richès nasyon an. Dekouvri 10 depatman Ayiti, karakteristik yo, ak wòl yo nan lavi peyi a.
Li atik la an :
HaïtiPeyi a divize an 10 depatman, tèt yo sibdivize an distri, komin ak seksyon minisipal. Òganizasyon sa a gen pou objaktif pou fasilite jesyon teritoryal ak desantralizasyon.
- Sipèfisi total Ayiti: 27,750 km².
- Popilasyon: Anviwon 12 milyon abitan, distribye inegal ant depatman yo.
Chak depatman se yon antite inik, ki karakterize pa jewografi li, ekonomi li ak kilti li.
HaïtiMen depatman ayisyen yo, akonpaye pa kapital yo:
1. Latibonit
- Kapital: Gonayiv.
- Patikilyè: Li te ye tankou pen agrikòl Ayiti gras a gwo plenn fètil li yo.
- Zòn: 4,984 km², pi gwo depatman nan peyi a.
2. Sant
- Kapital: Hinche.
- Patikilyè: Renome pou peyizaj montay li yo ak resous dlo li yo, sitou Lake Péligre.
3. Grand’Anse
- Kapital : Jérémie.
- Patikilyè: Pi popilè pou plaj li yo ak eritaj literè li yo, yo te kote li fèt anpil powèt ayisyen.
4. pwent tete
- Kapital: Miragoâne.
- Patikilyè: Kreye an 2003, li se youn nan depatman ki pi nouvo e ki gen mwens popilasyon ann Ayiti.
5. Nò
- Kapital: Okap.
- Karakteristik espesyal: Kay nan pi popilè Citadelle Laferrière, yon sit UNESCO eritaj mondyal la.
6. Nòdès
- Kapital: Fort-Liberté.
- Patikilyè: Yon depatman an plen devlopman ekonomik grasa pwoksimite li ak Repiblik Dominikèn.
7. Nòdwès
- Kapital: Port-de-Paix.
- Karakteristik espesyal: Li te ye pou Tortue Islet, ki te jwe yon wòl istorik nan epòk bato a.
8. Lwès
- Kapital: Pòtoprens.
- Patikilyè: Depatman ki pi peple, lojman kapital nasyonal la ak prensipal enstitisyon politik ak ekonomik yo.
9. Sid
- Kapital: Okay.
- Karakteristik espesyal: Li te ye pou plaj ki nan syèl la ak kanaval anyèl li yo.
10. Sidès
- Kapital: Jakmèl.
- Patikilyè: Renome pou sèn atistik ak kiltirèl li yo, osi byen ke kanaval kolore li yo.
Haïti- Pi gwo depatman: Latibonit, ak 4,984 km².
- Depatman ki pi piti a: Nòdès, ak 1,805 km².
- Depatman ki pi abitan: West, ak plis pase 4 milyon abitan.
- Depatman pi piti peple: Nippes, ak yon dansite pi ba akòz riralite li.
Depatman sa yo reflete divèsite jeyografik Ayiti, ant mòn, plenn, kòt ak forè.
HaïtiDepatman yo jwe yon wòl enpòtan nan òganizasyon lavi administratif, ekonomik ak sosyal Ayiti:
- Administrasyon: Chak depatman gen yon delege depatmantal ki reprezante Leta santral la.
- Ekonomi: Resous natirèl ak aktivite ekonomik yo varye de yon depatman nan yon lòt (agrikilti, touris, lapèch, atizana).
- Kilti: Chak rejyon gen pwòp tradisyon, mizik ak fèstivite ki anrichi eritaj nasyonal la.
Estrikti teritoryal sa a esansyèl pou satisfè bezwen lokal yo ak ranfòse devlopman kominote a.
Depatman Ayiti, ak richès natirèl ak kiltirèl yo, se yon envitasyon pou eksplore peyi a nan tout aspè li yo.
Èske w te janm vizite yon depatman ayisyen? Pataje eksperyans ou ak enpresyon ou nan kòmantè yo! Kite tèt ou enspire pa mozayik rejyon sa a ki bay Ayiti bote ak fòs li.
Facebook : https://www.facebook.com/haitiwonderland
Youtube : https://www.youtube.com/@haitiwonderland
Instagram : https://www.instagram.com/haitiwonderland/
Twitter : https://twitter.com/haitiwonderland
Linkedin : https://www.linkedin.com/in/haitiwonderland/
Ayiti, pèl nan Zantiy yo, se yon peyi ki rich nan istwa, kilti ak peyizaj varye. Anplis de sa nan anpil atraksyon li yo, li enteresan yo konsantre sou yon aspè jeyografik fondamantal: zòn sifas li yo. Atik sa a eksplore an detay gwosè teritwa ayisyen an, enpòtans jeyografik li ak enpak li sou lavi chak jou ayisyen yo.
Abòne ak bilten nou an pou w rete enfòme de tout aktivite nou yo ak aktyalite sou Ayiti.
Pawas St Clément selebre swasanndizan sèvis bay Bondye ak kominote ayisyen an 23 novanm 2024 nan 2975 N. Andrews Ave., Wilton Manors, FL. Nan okazyon selebrasyon sa a, Emeline Michel pral nan yon konsè eksepsyonèl pou make evènman kiltirèl sa a. Nan meni pwogram sa a, komite a planifye pou òganize seyans evanjelizasyon, fòmasyon kontinye, nan domèn etik, moralite ak espirityalite. Evènman sa a pral mete aksan sou lafwa, rezon ak kilti tou pou rebati nan inite wayòm Bondye a isit sou tè a kote "Charite ini nou ak Bondye". Nan objektif pou elve kilti nan paroksism li, Achevèk Miami an pral gen plezi pou l rejwenn nou pou yon gwo selebrasyon ekaristik samdi 23 novanm 2024, apati 10 a.m. Ansanm, yo pral make dat mitik sa a grave nan memwa fidèl ak zanmi li yo. Aswè a pral òganize pa icon nan mizik ayisyen an, Emeline Michel, prezantasyon sot pase a nan peyizaj kiltirèl ayisyen an: "Nou akeyi chantè a pi popilè Emeline Michel. Li pral fè nou onè nan reviv moman pwisan ak inoubliyab. Ayiti Ak vwa melodiye, trè kaptivan ak chante powetik li yo, tout bèl souvni yo pral la tankou plaj nou yo, briz lejè maten nou yo ak vòl zwazo. kaprisyeuz" te ekri nòt la pou laprès. Diva 58-zan la kontinye etabli tèt li kòm youn nan vwa sengilye, kontajye mizik ayisyen an. Pandan ke li rete nan style li, li te kapab kreye linivè mizik li pandan karyè li ki te pèmèt li yo dwe onore nan endistri a pa fanatik sa yo. Emeline Michel ak tèks sensè li yo ak stil inik li te rive jwenn yon gwo odyans san renonse otantisite li. Avèk chante li yo ak vwa melodiye li, li te balanse plizyè jenerasyon. Pandan tout karyè mizik li, li gen yon repètwa anrichisman, anviwon trèz albòm nan kredi li, nou ka site kèk : Douvanjou ka leve (1987) ; Flanm(1989);Pa gen manti nan sa(1990); wonm ak flanm dife (1993); Tout tan mwen (1991); Emeline Michel, the very best (1994), Ban m pase (1996); Coedes ak nanm (2001); Rasin Kreyòl(2004); Rèn nan kè (2007); Quintessence ak anfen Gratitid (2015). Li gen tou anpil kolaborasyon ak lòt atis. Chanjman and Jan mwen (2020, and 2021) Emeline Michel, 40 ane eksperyans sou sèn, li pote tout Ayiti nan vwa li, nanm li ak kò li. Pandan ane florissante li yo nan siksè, li te kite mak li sou plizyè kontinan kote li te deja pèfòme (Antilles, Amerik, Ewòp, Azi). Sa te pèmèt li dekouvri plizyè kote, tankou: Carnegie Hall, nan Nasyonzini; Teatro Manzoni nan Milan; Sant Kravis nan Florid; Festival Entènasyonal Jazz (Ayiti). Apre sa, Ontario Luminato Festival la; Jazz Entènasyonal Monreyal; New Orleans Jazz Fest la; dis jou yo sou zile a. Prèt St Kléman, Rev. Patrick Charles, pwofite lanse yon envitasyon cho bay kominote a pou l vin selebre gwo jou sa a ki make swasanndiyèm anivèsè li e pou l amize yon lòt fwa ankò sou kilti ayisyen an.
Mizik jwe yon wòl enpòtan nan fòme idantite yon nasyon an Ayiti, li okipe yon plas santral nan lavi prèske tout Ayisyen. Yo itilize li kòm youn nan mwayen ki pi serye pèp ayisyen an itilize pou l chape anba anpil evènman ki konstitye majorite lavi chak jou yo. Genre mizik ki domine ann Ayiti se konpa dirèk. Lespri kreyatif ayisyen an te kreye, konpa a te evolye pandan ane yo pou rive nan pozisyon li ye kounye a. Jodi a nou ka di ak sètitid ke se yon jan mizik ki depase jenerasyon ak fwontyè, vin tounen yon senbòl fyète ak yon siy enspirasyon pou Ayisyen atravè lemond.
VIH/SIDA rete yon gwo menas pou sante piblik, sitou pami jèn yo ann Ayiti. Fè fas ak reyalite sa a, LEAD-ACADEMY, yon òganizasyon ki te fonde an Desanm 2020 pa Dwinny Belval, angaje nan pwojè “KANPAY SANSIBILIZASYON POU GOUMEN KONT HIV/AIDS” (“Kanpay Sensibilizasyon Konbat VIH/SIDA”). Inisyativ sa a, ki te lanse nan kad Jounen Mondyal VIH/SIDA, vize mobilize timoun lekòl Kafou yo epi ankouraje konpòtman responsab devan epidemi sa a.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
