Nouvèl / Teyat

Lis prezidan Ayiti jiska 2024

Depi lendepandans li an 1804, Ayiti fè eksperyans yon seri prezidan ki chak make istwa peyi a nan diferan fason. Atik sa a prezante yon lis prezidan Ayiti yo, mete aksan sou background yo ak enpak yo sou nasyon an. Retwospektiv sa a ofri yon apèsi sou defi politik, ekonomik ak sosyal ke Ayiti te fè fas pandan plizyè deseni yo.

Chèche konnen poukisa vwayaje ann Ayiti se yon eksperyans inoubliyab

Ayiti, pèl nan Karayib la, ofri yon eksperyans inik pou vwayajè k ap chèche otantisite, bote natirèl ak dekouvèt kiltirèl. Kontrèman ak kwayans popilè, peyi sa a plen ak trezò san sispèk ki pwomèt souvni dirab. Men poukisa yon vwayaj ann Ayiti se pi plis pase jis yon escaped: se yon imèsyon nan yon richès kiltirèl ak natirèl enprenabl.

Dekouvri Ayiti nòmalman nan kay la

Ayiti, bijou nan Karayib la, debòde ak trezò istorik ak touris k ap tann pou yo eksplore. Kit se moniman istorik li yo, plaj idilik oswa kilti vibran, peyi a ofri yon eksperyans inik pou chak vizitè. Men jodi a, pa gen okenn nesesite pou fè valiz ou dekouvri bèl bagay sa yo. Gras a reyalite vityèl, Ayiti vini lakay ou ak Haïti Wonderland, yon avanti immersion ki transpòte ou nan kè sit ki pi anblèm li yo, kèlkeswa kote ou ye nan mond lan.

Ki non vre Ayiti pandan tout listwa?

Ayiti, yon peyi ki rich nan istwa ak kilti, te gen plizyè non pandan syèk yo, chak reflete yon peryòd enpòtan nan evolisyon li. Non sa yo revele idantite a chanje nan zile a, soti nan epòk pre-Kolonbyen rive jodi a. Ann dekouvri ansanm diferan non teritwa anblèm sa a te genyen ak siyifikasyon yo.

Timoun se Moun: Yon konkou pwezi pou ankouraje dwa timoun yo an Ayiti

Yon peyi blese. Koube anba pwa yon kriz miltidimansyonèl. Vyolans toupatou. Espwa fèmen. Yon jenerasyon sakrifye. Timoun yo de pli zan pli menase. Yo de pli zan pli konfwonte ak tout fòm vilnerabilite ki anpeche devlopman jeneral yo. ACTIF lanse dezyèm edisyon konkou pwezi "Timoun se Moun" lan. Yon inisyativ sitwayen kote òganizasyon an sèvi ak ekriti kòm yon tranplen pou konstwi sa lavi prive timoun Ayisyen yo. Doulè ka tounen lò. Pou ACTIF (Aksyon Kominotè pou Transfòmasyon ak Entegrasyon Fòmèl), pwezi se yon wòch filozòf. Non sèlman pou òganizasyon sa a, men tou pou tout moun ki kwè ke ekriti ka ede relanse zetwal yo. Fas a bezwen aksyon ijan sa a, sa a se "yon inisyativ pou sansibilize moun, denonse, epi afime byen fò ke chak timoun enpòtan, chak timoun merite pwoteksyon, espwa, ak yon avni," se sa dokiman deskriptif konkou a di. Alò, kisa ou gen entansyon fè ak limyè imen ou a? Atravè konkou sa a, patisipan yo gen opòtinite pou yo angaje yo nan yon zak rezistans, tankou yon rèl konsyans pou leve vwa anfans brize yo. Louvri soti 18 me pou rive 18 jen, "Timoun se Moun" ouvè pou tout Ayisyen k ap viv nan peyi a epi ki gen 18 an oswa plis. Tèks yo dwe soumèt an kreyòl. Dèyè inisyativ sa a, ACTIF gen entansyon, yon bò, afime idantite kiltirèl ak lengwistik nou an, epi yon lòt bò, anrichi literati kreyòl nou an, fè pwomosyon pou li, epi ankouraje kreyativite nan lang natif natal nou an. Tèks la pa dwe depase 500 mo. Fòma yo chwazi a se PDF, polis Times New Roman, gwosè 12, ak espasman liy 1.5. Konkou sa a gen pou objektif pou l ofri yon ti touche afeksyon bay timoun sa yo ki se premye viktim peyi a k ​​ap desann nan lanfè. Pou evalye kalite literè ak esans tèks yo soumèt yo, yon jiri konpoze de Ruthza Paul, Douglas Zamor, ak Darly Renois. Premye a se yon doktè epi li te genyen premye edisyon konkou sa a. De lòt yo travay nan domèn sosyoloji, sikoloji ak literati. Anplis pri "Pri Jiri a: 15,000 HTG + liv + sètifika" ak "Pri Piblik la: 5,000 HTG + sètifika + liv" yo, pi bon tèks yo pral enkli nan yon antoloji ki pral pibliye pa Éditions Répérages. Li enpòtan pou note ke pral gen yon gayan pou chak pri. Inisyativ sa a reflete angajman ACTIF pou onore otè ki anbrase kòz timoun ki nan sitiyasyon difikil pandan y ap anrichi eritaj literè Ayiti a. Konkou sa a lonje yon men bay tout moun ki kwè ke atravè pwezi, yon moun ka transfòme lavi li an yon chèdèv. An menm tan, li ofri opòtinite pou kontribye nan pwogram pwoteksyon timoun ACTIF la. Chak patisipan ka soumèt yon sèl tèks. Li dwe voye pa imèl nan adrès sa a: actifkonkoupwezi@gmail.com. Rezilta pasyèl yo ap pibliye nan dat 30 jen 2025, epi rezilta final yo nan dat 18 jiyè 2025. Pou plis enfòmasyon, vizite ACTIF nan adrès sa a: 18 Rue Desdunes, Imp. Thoby, Mahotière 79, Carrefour, Ayiti, oubyen kontakte òganizasyon an nan nimewo sa a: (+509) 38 44 57 57. Plis pase yon senp konkou, ACTIF envite w pou w di Non. Non pou bliye. Non pou pasivite. Non pou vyolans kont timoun ak vyolasyon dwa yo.

Ki istwa drapo ayisyen an?

Drapo ayisyen an se pi plis pase yon senp senbòl nasyonal: li se yon temwayaj vivan nan batay pou endepandans ak idantite Ayiti. Li fèt nan mitan yon revolisyon kont kolonizasyon franse, li pote nan li valè libète, kouraj ak inite ki karakterize nasyon ayisyen an. Ann plonje nan istwa kaptivan drapo icon sa a.

Ki moun ki te premye abitan Ayiti? Istwa Tainos yo

Anvan Kristòf Kolon te rive an 1492, Ayiti te deja abite pa yon pèp ki te gen yon relasyon pwofon ak tè a ak lanati: Tainos yo. Premye abitan sa yo kite yon eritaj kiltirèl ak espirityèl ki kontinye enfliyanse idantite ayisyen an. Ann chèche konnen kiyès Tainos yo ye, fason yo viv, ak sa yo pote nan listwa Ayiti.

Konpa Ayisyen: Yon Vwayaj Mizik ak Kilti

Mizik te toujou yon pati esansyèl nan kilti ayisyen an, e pami anpil estil ki soti nan zile Karayib sa a, Compas okipe yon plas espesyal. Se yon stil mizik ki pote avèk li istwa, divèsite kiltirèl ak enèji vibran Ayiti. b~Orijin ak Evolisyon~b Compas Haïtien, ke yo rele tou Konpa, gen yon gwo rasin nan tradisyon mizik ayisyen ak Afriken yo. Devlopman li te enfliyanse pa estil tankou merengue dominiken, salsa Kiben, djaz e menm rock. Fizyon estil sa a te lakòz yon son diferan ki reprezante richès kiltirèl ak divèsite Ayiti. Bousòl ayisyen an te evolye pandan plizyè dizèn ane yo, soti nan yon stil ki pi tradisyonèl pou ale nan fòm ki pi modèn ak sofistike. Atis iconik tankou Nemours Jean-Baptiste ak Tabou Combo te ede fòme genre a epi pouse l sou sèn mizik entènasyonal la. b~Karakteristik konpa a~b Le Compas Haïtien karakterize pa ritm entoksikan li yo ak aranjman konplèks li yo. Enstriman tradisyonèl tankou gita, saksofòn, tanbou, ak nan kou, bas, jwe yon wòl enpòtan nan kreye mizik sa a Hatian. Lirik yo, souvan chante an kreyòl ayisyen, adrese divès tèm, soti nan lanmou ak lajwa rive nan pwoblèm sosyal ak politik. Dans se yon eleman inséparabl nan konpa ayisyen an. Ritm yo irézistibl ankouraje dansè yo balanse nan mizik la. Mouvman dans tradisyonèl yo, tankou "Kompa Direk" ak "Kompa Love," reflete ekspresyon lajwa ak sensualite ki karakterize genre mizik sa a. b~Global Enfliyans~b Pandan ane yo, konpa ayisyen yo te depase fwontyè peyi DAyiti pou konkeri etap entènasyonal yo. Atis ayisyen yo te ede popilarize jan an atravè lemond, yo te pote avèk yo chalè ak vitalite kilti ayisyen an. Festival mizik ki dedye a Compas atire fanatik atravè mond lan, bay yon eksperyans Immersion nan mizik sa a Hatian. Bousòl ayisyen an se pi plis pase yon jan mizik; li se yon estanda pou kilti ayisyen an, yon glas ki reflete istwa, divèsite ak rezistans pèp ayisyen an. Dekouvri konpa ayisyen an vle di plonje nan yon mond ki gen ritm kaptivan, dans pasyone ak istwa kaptivan, pandan y ap selebre eritaj mizik inik Ayiti. Kit ou se yon moun ki renmen mizik mondyal oswa tou senpleman kirye pou nouvo eksperyans, Compas Haïtien se yon envitasyon pou yon vwayaj son inoubliyab.

Foli liv: gwo festival liv ann Ayiti

Livre en Folie, evènman anyèl sa a ke moun ki renmen literati ann Ayiti tant ap tann, ap fèt jedi 15 out 2024 nan otèl Caribe Convention Center nan Juvénat. Vrèmanvre, Le Nouvelliste, an kolaborasyon ak patnè abityèl li yo, envite piblik Pòtoprens pou vin selebre, pou trantyèm fwa, gwo richès entelektyèl ekriven ak lòt moun ki panse ayisyen yo, nan gwo fwa liv liv chak ane sa a. Ane sa a, antre a fikse nan 1,000 goud, ki pral retounen ba ou sou fòm koupon, pou ou ka achte liv yon fwa andedan. Trant ane apre premye edisyon an, Livre en Folie vin tounen yon poto nan lavi literè ayisyen an e menm yon evènman enpòtan nan ane ayisyen an. Ane sa a, li pral dewoule nan yon kontèks patikilyèman difisil pou peyi a, ni nan plan ekonomik ak sekirite, men li pral toujou gen merit pou rasanble plizyè milye ayisyen alantou sijè a nan liv la.