Nouvèl / Ekoloji

Parlemant Fransèfòn Jèn: Yon Enstitisyon Kle pou Rankont Jèn Fransèfòn yo

Parlemant Fransèfòn Jèn (PFJ) se yon antite nan Asanble Pèymanman Fransèfòn (APF), ki li menm se yon antite nan Òganizasyon Entènasyonal Lafransèfòn (OIF). Li te fonde an 1999 pandan Somè Moncton nan Kanada, parlemant sa a pou jèn fransèfòn reprezante yon veritab opòtinite pou kreye lyen ant jèn ki soti nan mond lan fransèfòn. Sa a se yon veritab espas pou deba ak pran pozisyon an favè jèn yo ki pèmèt jèn fransèfòn yo tande vwa yo e patisipe aktivman nan bati avni Lafransèfòn nan. Òganizasyon an reyini de fason sekwansyèl, e nan chak edisyon, jèn ki soti nan prèske tout orijin fransèfòn reyini pou diskite sou pwoblèm kontemporaen ki afekte jèn mondyal la, tankou: prekaryete, mank de lafwa nan demokrasi, ki karakteze pa yon gwo kantite jèn ki pa vote pandan eleksyon yo, mank de angajman sivik, lit kont inegalite, sijè ki gen rapò ak chanjman klimatik, menm enpak rezo sosyal yo sou jèn yo. Li enpòtan pou remake ke, byenke desizyon ki pran pandan rankont sa yo pa gen estati obligatwa, yo rete epi yo se zouti pwisan pou dekri volonte reyèl ak bezwen jèn yo nan espas fransèfòn nan, ak objektif pou fasilite aksyon dirijan yo.

Sumfest: Yon festival ou pa dwe rate an Ayiti an ete

Si w ap chèche yon eksperyans mizik inoubliyab ete sa a, pa gade pi lwen pase Sumfest an Ayiti. Festival sa a ki enkoni reyini pi gwo non nan sèn mizik ayisyen an pou yon wikenn fou, tout nan yon kad idilik bò lanmè Se poutèt sa Sumfest se evènman ki pa dwe rate pou tout moun ki renmen mizik ak kilti ayisyen.

Emmanuel Joseph, yon pansè Ayisyen nan kafou etik ak lalwa

Orijinalman moun Bainet, grandi nan Petit-Goâve an Ayiti, Emmanuel Joseph se youn nan figi k ap monte nan entelektyèl ayisyèn nan. Yon avoka, yon etisyen ak yon etidyan doktora nan filozofi nan Inivèsite Sherbrooke (Kanada), karyè li reflete yon angajman solid anvè lajistis, dwa moun ak panse kritik.

Ayiti: Yon Poto mitan nan endepandans nan mond lan ke yo manke konnen

Ayiti, premye repiblik nwa endepandan nan mond lan, te jwe yon wòl eksepsyonèl nan demand endepandans lòt nasyon yo. Byenke lòt evènman istorik te pase souvan, kontribisyon Ayiti te bay nan liberasyon lòt peyi yo te enpòtan e li merite pou yo mete aksan sou. b~Revolisyon ayisyen an~b Nan fen 19yèm syèk la, Ayiti te jete chenn esklavaj yo e li te reyalize sa ki enposib lè li te libere tèt li anba dominasyon kolonyal franse a. Nan 1804, peyi a te pwoklame endepandans li, ki te inogirasyon nan yon nouvo epòk pou pèp oprime atravè mond lan. b~Enspirasyon pou Amerik Latin nan~b Revolisyon ayisyen an te yon gwo sous enspirasyon pou mouvman endepandans yo nan Amerik Latin nan. Figi ikonik tankou Simón Bolívar ak Francisco de Miranda te rekonèt kouraj ak detèminasyon ayisyen yo kòm yon fòs pou pwòp lit yo. Nan sipò materyèl ak ideyolojik mouvman sa yo, Ayiti kontribye nan aparisyon plizyè nasyon endepandan nan Amerik di Sid. b~Enfliyans an Afrik~b Pi lwen pase Amerik yo, Ayiti te jwe yon wòl enpòtan tou nan demand endepandans Lafrik. Lidè Afriken yo te kite yon eritaj ki te enspire tout jenerasyon konbatan pou libète sou kontinan Afriken an. Lide ke moun oprime yo te kapab leve kont opresè yo te jwenn yon eko pwisan nan lit yo pou endepandans ann Afrik. b~Sipò pou Mouvman Liberasyon~b Pandan tout listwa li, Ayiti te bay yon gwo sipò pou mouvman liberasyon atravè lemond. Keseswa atravè deplwaman twoup yo, resous finansye oswa diplomasi aktif, peyi a demontre solidarite li ak moun k ap goumen pou otonomi yo. Kontribisyon Ayiti te souvan diskrè men enpòtan anpil. Ayiti, kòm pyonye endepandans ak libète, kite yon enpak dirab sou sèn mondyal la. Eritaj li a rezone atravè kontinan, raple mond lan ke demand la pou libète se inivèsèl. Lè nou rekonèt ak selebre wòl Ayiti nan endepandans lòt nasyon yo, nou non sèlman onore istwa li, men nou pran angajman tou pou ankouraje yon avni kote tout moun gen opòtinite pou fòme desten yo.

Kre-Yole: Yon Platfòm Ki Fè Pwodiksyon Lokal ak Kilti Ayisyen

Kre-Yole, yon konpayi ayisyen ki dedye ak pwomosyon ak vann pwodwi lokal, atizanal ak agrikòl. Kre-Yole te fonde nan objektif pou mete aksan sou richès kiltirèl ak talan inik Ayiti, Kre-Yole pozisyone tèt li kòm yon kanal lavant ki pèmèt atizan, pwodiktè agrikòl ak lòt moun pataje kreyasyon yo ak lemonn antye.

Ki jou fèt ki pi enpòtan ann Ayiti?

Ann Ayiti, fèt yo gen yon enpòtans patikilye paske yo se yon fason pou selebre istwa, kilti ak idantite peyi a. Sepandan, youn nan pi gwo fèt nasyon an rete 1ye janvye, ki make endepandans Ayiti. Chèche konnen poukisa jou sa a gen sans pou ayisyen yo ak kijan li selebre atravè peyi a.

Ki kote Ayiti ye?

Ayiti se yon peyi ki sitiye nan Karayib la, yon rejyon nan Amerik Santral li te ye pou zile twopikal li yo ak klima cho. Ayiti okipe pati lwès zile Ispanyola, ke li pataje ak Repiblik Dominikèn, ki okipe pati lès la. Jeyografikman, Ayiti chita ant Lanmè Karayib la ak Oseyan Atlantik Nò, epi li se apeprè 1,200 kilomèt nan sidès Florid, Etazini.

5 vil ann Ayiti pou eksplore

Ayiti, yon repiblik Karayib ak yon pase istorik rich, divize an dis depatman ki gen 140 komin. Istwa li soti nan tan prekolonbyen ak Tainos, ki te swiv pa kolonizasyon Ewopeyen an ak yon rebelyon istorik kont esklavaj ak dominasyon kolonyal, abouti nan endepandans li an 1804. Malgre defi aktyèl li yo, Ayiti ofri bote natirèl remakab ak plaj li yo, mòn li yo. ak divèsite kiltirèl li yo. Pami minisipalite li yo, gen kèk ki kanpe deyò pou cham yo ak istwa. Men yon seleksyon senk nan komin ki pi remakab ann Ayiti, k ap envite w dekouvri trezò li yo kache.

Ki jan yo rele pi gwo rivyè ann Ayiti?

Pi gwo rivyè ann Ayiti rele Latibonit. Rivyè majestueux sa a, ki travèse peyi a yon bò a lòt, se yon eleman kle nan jewografi, ekonomi ak lavi chak jou Ayisyen. Avèk wòl enpòtan li nan agrikilti, enpòtans istorik li ak enpak li sou ekosistèm lokal la, Latibonit merite atansyon espesyal. Atik sa a eksplore plizyè aspè nan gwo larivyè Lefrat sa a.