Ayiti, yon peyi ki rich nan istwa ak kilti, sitiye nan kè rejyon Karayib la. Li te ye pou plaj idilik li yo, mòn majestueux ak moun akeyan, Ayiti se yon bèl bijou nan rejyon twopikal sa a. Men, ki kote Ayiti ye egzakteman nan Karayib la, e ki karakteristik jeyografik ki defini peyi sa a kaptivan?
Li atik la an :
Ayiti sitiye nan pati lwès zile Ispanyola, ki pataje ak Repiblik Dominikèn. Zile Ispanyola fè pati Zantiy yo, yon gwoup zile ki fòme rejyon Karayib la. Ayiti kouvri yon sipèfisi 27,750 km² e li apeprè 700 kilomèt nan sidès Florid, nan nò Kolonbi ak prèske 300 kilomèt de Kiba.
Kowòdone jewografik Ayiti yo se apeprè 18.97° latitid nò ak -72.29° lonjitid lwès. Chif sa yo mete Ayiti nan sant Karayib la, bò kote Oseyan Atlantik la sou bò solèy leve ak Lanmè Karayib la nan sid ak nan lwès. Pozisyon jeyografik li ba li yon klima twopikal, ak tanperati cho pandan tout ane a ak yon sezon lapli ant me ak oktòb.
Ayiti antoure pa plizyè zile ak peyi Karayib yo:
- Nan nò, Ayiti fwonte pa Oseyan Atlantik ak Lanmè Karayib la.
- Sou bò solèy leve, Ayiti pataje yon fwontyè ak Repiblik Dominikèn, peyi vwazen an ki okipe pati lès zile Ispanyola.
- Nan sid ak nan lwès, Ayiti tou gen bò lanmè Karayib la, ak litoral ki pwolonje pou plis pase 1,700 kilomèt.
Ayiti se yon peyi ki gen divès kalite peyizaj, ki ajoute nan cham li ak atirans touris li. Peyi a domine pa mòn ak ti mòn, ak Tiburon Peninsula ak Massif de la Selle ofri panorama espektakilè. Plaj Ayiti yo konnen tou pou bote yo, sitou sa ki nan Labadee, Jacmel ak Cayes.
Peyi a tou gen anpil rivyè, lak ak zòn kotyè ideyal pou espò nan dlo ak naje. Zile Gonâve, ki sitiye nan lwès Ayiti, se yon lòt kote ki gen bote natirèl, ki antoure pa dlo turkwaz lanmè Karayib la.
Kote jeyografik Ayiti nan Karayib la pa sèlman ideyal pou peyizaj li yo, men tou li pèmèt li tounen yon kalfou kiltirèl ant Amerik di Nò, Amerik Latin ak lòt zile Karayib yo. Pozisyon estratejik sa a te pèmèt Ayiti devlope yon kilti rich ak inik, enfliyanse pa istwa li, eritaj Afriken li, osi byen ke entèraksyon li ak pisans Ewopeyen an.
An rezime, Ayiti okipe yon pozisyon jeyografik estratejik nan rejyon Karayib la, nan kafou enfliyans kiltirèl, natirèl ak istorik. Kote li sou zile Ispanyola, ant Lanmè Karayib la ak Oseyan Atlantik la, fè peyi sa a yon kote privilejye, ideyal pou dekouvri peyizaj varye ak yon kilti kaptivan. Kit ou pasyone sou lanati, istwa oswa gastronomi, Ayiti ofri yon eksperyans inoubliyab nan kè Karayib la.
Facebook : https://www.facebook.com/haitiwonderland
Youtube : https://www.youtube.com/@haitiwonderland
Instagram : https://www.instagram.com/haitiwonderland/
Twitter : https://twitter.com/haitiwonderland
Linkedin : https://www.linkedin.com/in/haitiwonderland/
Fizyon nan kilti ak estil mizik se nan kè a nan dènye single Jason Derulo a, "Ayo Girl", an kolaborasyon ak atis Bèlj Robinson ak Afro-rave prodigy Rema. Pyès avant-gardiste sa a, ki soti nan album "Nu King", deja souke antouzyasm fanatik ayisyen yo, sitou akòz prezans Mikaben, ki pote yon touche natif natal nan pyès la. Ki sa ki fè single sa a plis espesyal se remix chante Jason Derulo li menm, ki prezante yon konpa, yon omaj vibran pou lejand mizik ayisyen an, Michael Benjamin. Inisyativ sa a te byen akeyi pa fanmi Benjamen an, ki rekonèt respè Derulo ak prezèvasyon eritaj mizik atis ayisyen an. Compas Haïtien, poto mizik ayisyen an, te onore tou atravè pyès sa a, ki montre yon lòt fwa ankò kapasite mizik la pou depase limit kiltirèl yo epi ini moun atravè lemond. Avèk "Ayo Girl," Jason Derulo ak kolaboratè li yo non sèlman bay yon track captivan ki fè rezon ak divès enfliyans mizik, men tou yon omaj sensè pou richès ak divèsite mizik ayisyen an.
Depi nan kòmansman semèn nan, yon bri san fondman ap sikile Ozetazini, sitou nan eta Ohio, akize Ayisyen ki nan dyaspora a touye bèt kay ak konsome kana nan letan piblik. Akizasyon sa yo, ki te retransmèt anpil pa sèten figi piblik ak politik, yo te demanti fòmèlman pa otorite lokal yo ak lapolis Springfield, vil kote swadizan evènman sa yo te fèt. Malgre demanti sa yo, rimè a kontinye ap fleri, sa ki bay stigma kont migran ayisyen yo.
Abòne ak bilten nou an pou w rete enfòme de tout aktivite nou yo ak aktyalite sou Ayiti.
Li pi evidan ke nan Petit-Goave espas medya yo absòbe nan rivalite ant Ratyèfè, trip chanpyon ak lambi gran lambi dlo, yon ansyen chanpyon. Wikenn ki sot pase a te yon lòt fwa ankò prèv irréfutable tansyon medya yo sou de gwoup rival sa yo. Avèk yon aparans ki sanble ak kanaval, klib fanatik premye a abiye ak yon chemiz blan, jip kout zoranj-jòn, kravat koulè wouj violèt, bòt nwa; lòt la abiye ak yon chapo tradisyonèl, jersey jòn, pantalon wouj, soulye tenis wouj oswa jòn. Maryaj koulè sa a ak gou kanaval se ekspresyon divèsite kiltirèl jan La Fontaine te di nan liv li istwa ak istwa kout "divèsite se deviz mwen." Fòmil sa a ka byen adapte ak rara a. Si se vre nan Léogane maryaj koulè sa a egziste depi lontan. Se pa mwens vre ke sa te fèt nan Petit-Goave paske nou te oblije tann gwo retou Ratyèfè an 2018 pou wè klib fanatik rara yo abiye yon fason diferan chak nouvo wikenn. Samdi pase a, plis pase yon moun te espere yon nouvo fas a fas ant Lambi gran dlo ak Ratyèfè paske dènye a te pran lank nan direksyon 2èm plenn lan ak dènye a, nan direksyon sant vil la. Mwens pase nan nenpòt lòt sikonstans, duel sa a nan tèt la te evidan Si pou kèk kòmantè se te yon opòtinite favorab pou Lambi pran revanj li sou rival li a konpare ak wikenn anvan an paske li te fè pwofil la byenke li te gen avantaj la. li te de kont youn (Lambi,chenn tamarin vs Ratyèfè). Gwo avantaj sa a pa t travay an favè yo paske èdtan ki te pase yo te travay kont yo, kòm prèv yo te al dòmi pandan ratyèfè te rete pou yo jwe pou pi piti 30 lòt tou. Etonan, men se pa etonan pandan reyinyon an ke mwens pase youn te tann lontan, nan Acul la ki pa lwen legliz Sen Jean-Baptiste, lambi te deside pa jwe ankò. Sepandan, daprè koutim ak kostim rara a lè gen de gwoup, moun ki sispann jwe an premye, montre feblès ak rann tèt. Kidonk, lòt moun ki opoze a pa bon ak bon moralite pa gen lòt chwa pou fè menm jan an. Sa rive pou ennyèm fwa fòmasyon gwo pouvwa a (lambi grand dlo) pa t kapab pran revanj sou rival li a. Pou anpil jounalis kiltirèl ki te prezan pou temwen evènman sa a pa t gen lang nan pòch yo pou bay enpresyon yo sou pèfòmans mons Ratyèfè. Sa a se pou Brignol, yon kòmantè kiltirèl ki te mande si Ratyèfè te gen dyab la nan kò l ’pou moun ki pi enkredilite yo te nan santi yo nan lajwa. Nan dimanch aswè mons animasyon sa a yon lòt fwa ankò kite mak li nan atizay la nan konesans li yo. Se sa ki esplike prèske inanimite nan mitan jounalis kiltirèl Petit-Goâve pou bay gwoup sa a premye plas pou pèfòmans li ak disiplin mizik li. Kidonk, pou wikenn sa a dapre sèk jounalis kiltirèl Petit-Goave ak apwobasyon anpil lòt kòmantè kiltirèl. Nou gen klasifikasyon sa a: 1er Ratyèfè 2yèm Grap Kenèp 3yèm Orgueil de la jeunesse
23 mas 2024, nan yon atmosfè ki chaje ak emosyon ak refleksyon, Alliance française de Jacmel te temwen yon evènman kiltirèl inik nan kalite pa l. An kolaborasyon ak Jacmel Jazz Festival, Plume en Quête te prezante yon espektak captivan ki gen tit “Fanm ayisyen an se yon avantaj”. Sou direksyon atistik Jean Kenia, espektak kaptivan sa a te tire sou ekriti pwovokan pi popilè filozòf Simone de Beauvoir. Atravè pèfòmans atistik enpresyonan, odyans lan te transpòte nan yon vwayaj entrospektif sou wòl santral fanm nan sosyete ayisyen an. Espektatè yo, ki te vini an gwo kantite temwen evènman sa a, te pwofondman manyen pa pouvwa a evok nan montre nan. "Se te yon eksperyans enkwayab," te di yon spektatè. "Emisyon sa a te kaptire fòs ak detèminasyon fanm ayisyen yo nan yon fason frapan." Pi lwen pase aspè atistik li yo, montre sa a tou soulve kesyon enpòtan sou egalite sèks ak otonòm fanm yo. Lè li mete aksan sou kontribisyon esansyèl fanm ayisyen yo nan sosyete a, li mande pou yon refleksyon kolektif sou nesesite pou ankouraje jistis sosyal ak egalite sèks. An brèf, sware sa a nan Alliance Française te pi plis pase jis amizman: se te yon temwayaj vibran sou fòs, rezistans ak bote fanm ayisyen yo, ansanm ak yon apèl nan aksyon an favè yon avni ki pi jis ak pi ekitab pou tout moun. .
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
