Istwa peyi DAyiti byen lye ak diferan non peyi sa a te genyen pandan plizyè syèk. Non sa yo reflete epòk ak enfliyans ki te make zile a, depi lè pèp endijèn yo rive nan endepandans yo. Ann eksplore ansyen non Ayiti ak siyifikasyon istorik yo.
Li atik la an :
Anvan arive Ewopeyen yo, zile a te rete pa Tainos yo, yon pèp endijèn ki te rele l Ayiti, sa vle di "peyi ki gen gwo mòn" oswa "peyi mòn".
- Yon peye lajan taks bay lanati: Non sa a mete aksan sou mòn yo enpoze ak peyizaj vèt nan zile a.
- Yon senbòl kiltirèl: Pou Tainos yo, Ayiti enkòpore fason yo viv annamoni ak lanati ak atachman pwofon yo nan peyi a.
Non sa a se rasin istorik mo "Ayiti", ki ta pral re-adopte kòm yon omaj bay eritaj endijèn.
An 1492, Christopher Columbus te ateri sou zile a epi li te chanje non li Hispaniola oswa La Española, ki vle di "ti Espay".
- Yon refleksyon nan anbisyon Panyòl: Panyòl yo te wè Ispanyola kòm yon senbòl dominasyon yo nan Monn Nouvo a.
- Yon pwen vire istorik: zile a te vin youn nan premye pwen kontak ant Ewòp ak Amerik yo, ki make kòmansman epòk kolonyal la.
Non sa a te deziyen tout zile a, jodi a pataje ant Ayiti ak Repiblik Dominikèn.
Nan 17yèm syèk la, pati lwès zile a te vin anba kontwòl franse epi yo te chanje non Santo Domingo.
- Yon sant richès: Sendomeng te vin youn nan koloni ki pi pwospere gras ak ekspòtasyon sik, kafe ak indigo.
- Yon kote batay: Se sou non sa tou zile a te sèn revolisyon ayisyen an, ki te mennen nan endepandans an 1804.
Non Santo Domingo rete asosye ak gwo epòk ekonomik koloni an, men tou ak sistèm esklav brital li yo.
1ye janvye 1804, apre viktwa esklav rebèl yo te genyen sou lame franse a, zile a te reprann non endijèn li, Ayiti, pou make yon pwen vire istorik.
- Yon chwa senbolik: Retounen sa a nan "Ayiti" se te yon fason pou rejte non kolonyal yo ak rann omaj a premye moun ki rete nan zile a.
- Yon siy endepandans: Chwa Ayiti a afime libète ak idantite inik premye Repiblik nwa endepandan nan mond lan.
Depi lè sa a, Ayiti enkòpore tou de sot pase li yo ak eritaj rezistans li.
Diferan non Ayiti te genyen – Ayiti, Ispanyola, Sendomeng – rakonte istwa abitan li yo ak transfòmasyon zile a te sibi.
- Ayiti: Yon peyi mòn ak pèp endijèn.
- Ispanyola: Yon teritwa nan kè ekspansyon Ewopeyen an.
- Santo Domingo: Yon koloni pwospere ki make pa lit pou libète.
Jodi a, non Ayiti senbolize kontinite yon istwa rich ak konplèks, pandan y ap pote espwa pou yon avni pi bon.
Revize ansyen non Ayiti yo revele yon istwa kaptivan sou kouraj, siviv ak transfòmasyon. Chak apelasyon se yon fenèt sou yon epòk diferan, men tout konvèje sou fyète ak inite yon pèp ki detèmine pou prezève idantite yo.
E ou menm, kisa non Ayiti vle di pou ou? Pataje panse w epi ann selebre ansanm nasyon sa a ki gen yon pase eksepsyonèl.
Facebook : https://www.facebook.com/haitiwonderland
Youtube : https://www.youtube.com/@haitiwonderland
Instagram : https://www.instagram.com/haitiwonderland/
Twitter : https://twitter.com/haitiwonderland
Linkedin : https://www.linkedin.com/in/haitiwonderland/
Ayiti, ki rele "Pèl Zantiy yo", se pi plis pase yon destinasyon bò lanmè. Li se tou yon paradi pou rayisab avanti ak eksplorasyon. Ant mòn, twou wòch, kaskad dlo ak pak nasyonal yo, peyi sa a plen ak sit kote ou ka jwi eksperyans sezisman. Men yon seleksyon dis kote ann Ayiti ki pwomèt moman inoubliyab ak imèsyon total nan lanati ak kilti ayisyen an.
Ann Ayiti, kote difikilte ekonomik ak sosyal konn anpeche aksè a edikasyon ak kilti, gen yon pwojè inovatè ki pote yon sous espwa. PAQÉMO, ki vle di "Pwojè Atistik Katye ak Edikatif Mizikal an Òkès", se yon inisyativ ki te lanse an 2022 pa Asosyasyon Mizikal ak Edikatif ak Vokasyon Sosyal (AMEVS), ki te fonde pa Jéricho Pierre-Noël ak Cecilia Madolena Clénard, de etidyan ayisyen nan Inivèsite Sorbonne. Jodi a, pwojè a genyen lòt non ladan li tankou Sargine Any Melissa Bernard, Mohamed Etamine, Ege Tarik Eken, Youssef Naccache, ak Sohann List Massaregli, tout etidyan nan Sorbonne, ki angaje yo pou reyalizasyon pwojè sa a ki vize mete mizik akademik kòm zouti devlopman entegre pou jèn ayisyen.
Abòne ak bilten nou an pou w rete enfòme de tout aktivite nou yo ak aktyalite sou Ayiti.
Haïti Surf, yon espas kache sou kòt Jakmèl ki ofri yon eksperyans navige inoubliyab nan yon anviwònman twopikal mayifik. Sitiye nan mitan vag kristal klè nan Lanmè Karayib la, Haïti Surf se yon paradi pou amater espò nan dlo ak vwayajè avanti.
Depi kèk tan, enjenyè Certil Rémy te anonse avèk antouzyasm lage nouvo jwèt li a, kounye a yo te rele ofisyèlman "Kanbiz Toupatou". Detay sou jwèt enteresan sa a disponib kounye a sou sit entènèt ofisyèl Katkat Games: https://www.katkatgame.com/. Lè w plonje nan jwèt sa a, w ap antre nan yon vwayaj kiltirèl ak gastronomik atravè trezò Karayib la, sitou sa ki ann Ayiti. Eksplore kilti rich la, plonje tèt ou nan yon mond nan plezi natif natal gastronomik epi dekouvri asyèt tradisyonèl ak bon gou nan chak rejyon. Avanti sa a pwomèt yo dwe ekstraòdinè, ofri yon imèsyon san parèy nan trezò yo nan Ayiti. Soti nan Les Anglais rive nan La Tortue, chak vil travèse pral ofri pwòp defi gastronomik li yo, osi byen ke posiblite pou debloke souvni inik. Kolekte yo tout pou déblotché nouvo destinasyon epi kontinye avanti kaptivan sa a. Nan "Kanbiz Toupatou", w ap gen opòtinite tou pou w viv yon eksperyans touris inik nan kolekte kat souvni ki reprezante zansèt yo ak sit pi popilè ann Ayiti. Chak kat jeyografik pral pote ou pi pre metriz gastronomik epi pèmèt ou déblotché nouvo komin ekskiz. Likino ak Amarah pral de karaktè prensipal nan jwèt la, epi w ap oblije chwazi youn nan yo kòm yon gid pou avanti sa a gastronomik atravè diferan etap yo nan cuisine ayisyen an. Avèk plis pase 167 nivo enteresan pou déblotché, jwèt sa a ofri yon gwo defi pou vin yon mèt nan kilti ayisyen an. Kolekte souvni, pèfeksyone konpetans gastronomik ou epi pataje kreyasyon ou yo ak mond lan! Ou ka envite zanmi w tou pou yo rantre nan ou nan avanti gastronomik sa a, echanje souvni ak pataje konsèy. Prepare pou yon eksperyans eksepsyonèl nan lari trè aktif ak kilti vibran an Ayiti. Malgre ke jwèt la poko te lanse, ou ka deja rezève plas ou lè w ajoute adrès imel ou sou sit entènèt ofisyèl Katkat Games la. Ou pral pami premye moun ki enfòme lè li disponib pou telechaje. Pa rate opòtinite sa a pou w dekouvri Ayiti atravè "Kanbiz Toupatou", nouvo jwèt enteresan Certil Rémy ak ekip Katkat Games la. Avèk sit istorik li yo, atraksyon touris, cuisine bon gou, plaj ki nan syèl la ak kilti vibran, Ayiti ap tann ou pou yon avanti inoubliyab nan bijou sa a nan Zantiy yo.
Vandredi 16 out 2024, vil istorik Okap te sèn yon nouvo edisyon evènman OKAP ANN PEDALE, ki make senkyèm edisyon SUMMER STREET lan. Reyinyon anyèl sa a, ki pa manke kounye a, te distenge pa yon atmosfè efervesan ak yon mesaj fò ki vize fè pwomosyon rejyon nò Ayiti.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
Why would you start an article which speaks about our people’s relentless fight against colonialism with not calling our land by its indigenous name? Quisqueya, Ayti not Hispañola Why would you start an article with the spirit of defeat? Although I do give much love to Ayti for naming our land after our Ancestors did. Thank you for that.
24 Avril 2025 | 07:37:50 AM