Blamo Ayiti se yon senbòl nasyonal ki rich nan istwa ak siyifikasyon pwofon. Yo se yon refleksyon idantite peyi a, lit li pou libète, ak valè ki ini pèp ayisyen an. Atik sa a mennen w nan detay sou rad ayisyen an, li eksplore orijin yo, konpozisyon yo, ak senbolis chak eleman ki konpoze yo.
Ayiti se yon nasyon kaptivan, ki rich nan istwa, kilti ak mistè. Byenke souvan neglije oswa redwi a estereyotip, li plen ak reyalite inik ki temwaye wòl esansyèl li nan istwa lemonn ak trezò natirèl li yo. Men 10 reyalite etone sou Ayiti ke ou ka pa konnen.
Drapo ayisyen an se pi plis pase yon senp senbòl nasyonal: li se yon temwayaj vivan nan batay pou endepandans ak idantite Ayiti. Li fèt nan mitan yon revolisyon kont kolonizasyon franse, li pote nan li valè libète, kouraj ak inite ki karakterize nasyon ayisyen an. Ann plonje nan istwa kaptivan drapo icon sa a.
Ayiti, ki sitiye nan Karayib la, se konnen pou klima twopikal li yo ki diferan de sezon yo jan yo defini nan peyi tanpere. Olye ke kat sezon tradisyonèl yo (prentan, ete, otòn, sezon fredi), peyi a sitou fè eksperyans yon altènasyon ant sezon sèk la ak sezon lapli a. Sepandan, gen varyasyon klimatik ki asosye ak epòk nan ane a epi ki enfliyanse lavi Ayisyen. Atik sa a eksplike kijan sezon sa yo manifeste yo ann Ayiti.
Divèsite relijye Ayiti se yon aspè esansyèl nan idantite kiltirèl li, men Krisyanis, e sitou Katolik, se relijyon ki pi popilè nan peyi a. Ak rasin li byen fon nan istwa kolonyal, espirityalite ayisyen an rich tou ak pratik kiltirèl inik, tankou Vodou, ki ansanm ak kwayans kretyen. Nan atik sa a, nou eksplore istwa, pratik ak figi kle alantou relijyon an Ayiti.
Ann Ayiti, fèt yo gen yon enpòtans patikilye paske yo se yon fason pou selebre istwa, kilti ak idantite peyi a. Sepandan, youn nan pi gwo fèt nasyon an rete 1ye janvye, ki make endepandans Ayiti. Chèche konnen poukisa jou sa a gen sans pou ayisyen yo ak kijan li selebre atravè peyi a.
Pèp Ayisyen an pwoklame Konstitisyon sa a: Pou garanti dwa inaliénabl ak inalienabl yon moun nan lavi, libète ak pouswit bonè; an akò ak Lwa Endepandans li nan 1804 ak Deklarasyon Inivèsèl Dwa Moun nan 1948. Konstitye yon nasyon ayisyen sosyalman jis, ekonomikman lib e politikman endepandan. Pou reetabli yon eta ki estab ak fò, ki kapab pwoteje valè, tradisyon, souverènte, endepandans ak vizyon nasyonal la. Pou tabli demokrasi ki enplike pliryèl ideyolojik ak altènasyon politik ak afime dwa enviolab pèp ayisyen an. Ranfòse inite nasyonal la, nan elimine tout diskriminasyon ant popilasyon vil yo ak popilasyon riral yo, atravè akseptasyon nan kominote a nan lang ak kilti ak nan rekonesans dwa pou pwogrè, enfòmasyon ak edikasyon, sante, travay ak lwazi pou tout sitwayen. Pou asire separasyon ak distribisyon Harmony Pouvwa Leta yo nan sèvis enterè fondamantal ak priyorite nasyon an. Etabli yon rejim gouvènman ki baze sou libète fondamantal ak respè dwa moun, lapè sosyal, ekite ekonomik, konsiltasyon ak patisipasyon tout popilasyon an nan gwo desizyon ki afekte lavi nasyonal, atravè desantralizasyon efikas.
Mo “Ayiti” anrasinen pwofondman nan istwa ak kilti zile a, li reprezante plis pase yon non. Li senbolize yon idantite inik, eritaj ak jewografi. Men, ki sans vre mo iconik sa a? Ann eksplore orijin li yo, istwa li ak siyifikasyon senbolik li yo.
Nwèl an Ayiti se yon selebrasyon ki chaje ak tradisyon, espirityalite ak moman konvivialité. Te make pa selebrasyon relijye, fèt fanmi ak ekspresyon kiltirèl inik, Nwèl ayisyen an se yon tan majik ki reflete nanm jenere ak fèstivite pèp ayisyen an. Atik sa a mennen w nan kè tradisyon Nwèl ann Ayiti.
Orijinalman moun Bainet, grandi nan Petit-Goâve an Ayiti, Emmanuel Joseph se youn nan figi k ap monte nan entelektyèl ayisyèn nan. Yon avoka, yon etisyen ak yon etidyan doktora nan filozofi nan Inivèsite Sherbrooke (Kanada), karyè li reflete yon angajman solid anvè lajistis, dwa moun ak panse kritik.
Resevwa pakè ou yo soti Ozetazini san strès, san kat kredi, menm nan moman difisil! Atann yon pakè soti Ozetazini ka byen vit tounen yon kochma an Ayiti: vòl, reta, pakè bloke oswa pèdi... Lorvenson Don Pierre te deja fè eksperyans sitiyasyon sa yo. Men, olye pou l abandone, jèn devlopè talan sa a deside pran aksyon. Li te fonde Smartcore Express, yon solisyon senp, serye, epi an sekirite pou pèmèt tout Ayisyen resevwa pakè yo soti Ozetazini, san pwoblèm.
Salon du Livre de Port-au-Prince se yon inisyativ literè òganizasyon kiltirèl Salon du Livre de Port-au-Prince (OCSLP), ki baze sou dezi pou ankouraje kilti ayisyen an an jeneral, ak anfaz patikilye sou literati. Òganizatè yo nan evènman an fèk anonse enskripsyon yo nan otè, ki moun ki pral nimewo 20, ak sa yo ki nan mezon piblikasyon, ki moun ki pral nimewo 5 pou dezyèm edisyon an, ki pral pran plas nan Vandredi Desanm 13 2024, nan lokal yo nan Enstiti franse a. an Ayiti. Dat limit enskripsyon an se Jedi 10 oktòb ane sa a. Tanpri sonje ke premye arive ki satisfè kritè obligatwa yo pral elijib pou patisipe nan dezyèm edisyon evènman an, dapre òganizatè yo. Seleksyon rijid ak restriksyon sa a nan sèlman 20 otè gen pou objaktif pou garanti yon eksperyans anrichisman pou otè yo ak piblik la, kidonk ankouraje echanj natif natal alantou travay yo prezante yo. Otè endepandan ak kay piblikasyon ki enterese enskri otè yo pou patisipe nan dezyèm edisyon sa a nan emisyon an envite pou soumèt aplikasyon yo atravè lyen sa a: https://form.jotform.com/louirardjohn8/salon-du-livre-de-port -au-prince. Pou kay piblikasyon ak distribisyon ki planifye pou yo ekspoze jou evènman an, ou ka enskri lè w klike sou lyen sa a: https://form.jotform.com/242596699603068. Yo mande w kontakte yo nan adrès sa a: salondulivre2023@gmail.com nan ka ta gen difikilte. Fwa Liv Pòtoprens toujou vle rete fidèl ak filozofi li, ki se ofri yon platfòm bay jèn otè yo epi ankouraje richès pwodiksyon literè ayisyen an, nan sipòte nouvo otè ki kontribye nan devlopman li. Evènman sa a se yon kontinyasyon nan premye edisyon an, ki vize pèmèt aparisyon nan yon anviwònman ki favorab nan echanj, kote otè jèn ka rankontre, pataje eksperyans yo epi angaje yo nan dyalòg ak lektè ak pwofesyonèl liv. Dapre òganizatè yo nan evènman an, patisipasyon ou kòm yon otè jèn yo pral esansyèl pou anrichi montre nan epi ofri yon eksperyans divèsifye nan vizitè yo. Envitasyon pou rantre nan inisyativ nòb sa a bay jèn otè ki poko pibliye 5 liv. Ou menm ki konsène, boul la se kounye a nan tribinal ou. Pa ezite fè jou sa a, 13 desanm 2024, yon jou inoubliyab pou tout moun ki renmen liv.
KOJES se yon asosyasyon jèn san bi likratif ki te fonde an Novanm 2020 nan Cité Soleil. Pi gwo bidonvil an Ayiti ak nan Karayib la. Depi okòmansman, KOJES te angaje nan pwomosyon edikasyon, kilti ak fòmasyon atravè plizyè inisyativ. Youn nan pwojè prensipal li yo se yon espas pou deba sosyal ak kiltirèl ki pèmèt anpil jèn rankontre epi diskite sou pwoblèm sosyal yo. Malgre ke afwontman ki te rekòmanse andedan Cité Soleil an Septanm 2022 yo te bloke kolòn sa a tanporèman, KOJES te kapab reprann tèt li lè li te lanse konkou ekri lèt KOJES la, ki te vize retabli lyen presye sa a ant jèn yo atravè literati. Jodi a, asosyasyon an ap lanse yon nouvo defi ak Festival Jèn Soley la, ki pral dewoule soti 20 pou rive 22 septanm 2025, sou tèm evokatif la: "Di pou egziste." Pami envite ki pral patisipe nan festival sa a, nou ka mansyone pami lòt moun selèb Lyonel Trouillot, powèt talan Carl Henry Burrin, jèn powèt slam Pacôme Emmanuel, romansye Louis Bernard Henry, powèt Inima Jeudi, ak jèn powèt Adlyne Bonhomme.
Pak an Ayiti se tou de espirityèl ak konvivial. Se yon moman refleksyon pou anpil moun, men tou yon okazyon sakre pou rasanble ansanm ak fanmi alantou yon repa espesyal, ki respekte tradisyon relijye Karèm yo. Pandan peryòd sa a, vyann disparèt nan plak yo, an favè pwason ak espesyalman mori, nan yon eksplozyon nan gou tipikman ayisyen.
Deviz nasyonal Ayiti, "Inite fè fòs", enskri sou drapo ayisyen an e li se yon pati entegral nan idantite peyi a. Men kisa fraz sa a vrèman vle di pou Ayiti e poukisa li enpòtan konsa? Atik sa a eksplore siyifikasyon istorik, kiltirèl ak senbolik deviz sa a, ki enkòpore lespri solidarite ak rezistans Ayisyen.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
