Ayiti se yon peyi inik nan Karayib la, non sèlman pou istwa revolisyonè li, men tou pou lang ofisyèl li yo: franse ak kreyòl ayisyen. Fransè, byenke se sèlman yon minorite pale kouramman, jwe yon wòl santral nan administrasyon an, edikasyon ak kilti nan peyi a. Men poukisa lang sa a prezan konsa nan yon peyi ki gen rasin Afriken ak Karayib la? Atik sa a eksplore orijin istorik, kiltirèl ak sosyolengwistik fransè ann Ayiti.
Ayiti, premye repiblik nwa endepandan nan mond lan, te jwe yon wòl eksepsyonèl nan demand endepandans lòt nasyon yo. Byenke lòt evènman istorik te pase souvan, kontribisyon Ayiti te bay nan liberasyon lòt peyi yo te enpòtan e li merite pou yo mete aksan sou. b~Revolisyon ayisyen an~b Nan fen 19yèm syèk la, Ayiti te jete chenn esklavaj yo e li te reyalize sa ki enposib lè li te libere tèt li anba dominasyon kolonyal franse a. Nan 1804, peyi a te pwoklame endepandans li, ki te inogirasyon nan yon nouvo epòk pou pèp oprime atravè mond lan. b~Enspirasyon pou Amerik Latin nan~b Revolisyon ayisyen an te yon gwo sous enspirasyon pou mouvman endepandans yo nan Amerik Latin nan. Figi ikonik tankou Simón Bolívar ak Francisco de Miranda te rekonèt kouraj ak detèminasyon ayisyen yo kòm yon fòs pou pwòp lit yo. Nan sipò materyèl ak ideyolojik mouvman sa yo, Ayiti kontribye nan aparisyon plizyè nasyon endepandan nan Amerik di Sid. b~Enfliyans an Afrik~b Pi lwen pase Amerik yo, Ayiti te jwe yon wòl enpòtan tou nan demand endepandans Lafrik. Lidè Afriken yo te kite yon eritaj ki te enspire tout jenerasyon konbatan pou libète sou kontinan Afriken an. Lide ke moun oprime yo te kapab leve kont opresè yo te jwenn yon eko pwisan nan lit yo pou endepandans ann Afrik. b~Sipò pou Mouvman Liberasyon~b Pandan tout listwa li, Ayiti te bay yon gwo sipò pou mouvman liberasyon atravè lemond. Keseswa atravè deplwaman twoup yo, resous finansye oswa diplomasi aktif, peyi a demontre solidarite li ak moun k ap goumen pou otonomi yo. Kontribisyon Ayiti te souvan diskrè men enpòtan anpil. Ayiti, kòm pyonye endepandans ak libète, kite yon enpak dirab sou sèn mondyal la. Eritaj li a rezone atravè kontinan, raple mond lan ke demand la pou libète se inivèsèl. Lè nou rekonèt ak selebre wòl Ayiti nan endepandans lòt nasyon yo, nou non sèlman onore istwa li, men nou pran angajman tou pou ankouraje yon avni kote tout moun gen opòtinite pou fòme desten yo.
Nwèl an Ayiti se pi plis pase yon jou fèt kretyen: se yon opòtinite pou selebre solidarite, jenerozite ak inite nan fanmi ak kominote yo. Ayisyen fè peryòd sa a yon tan rasanbleman, pataje ak refleksyon sou valè esansyèl limanite. Atik sa a eksplore fason Nwèl ann Ayiti enkòpore valè sa yo nan pataje ak jenerozite atravè tradisyon inik, aksyon solidarite ak repa fèt.
Depi kèk tan, enjenyè Certil Rémy te anonse avèk antouzyasm lage nouvo jwèt li a, kounye a yo te rele ofisyèlman "Kanbiz Toupatou". Detay sou jwèt enteresan sa a disponib kounye a sou sit entènèt ofisyèl Katkat Games: https://www.katkatgame.com/. Lè w plonje nan jwèt sa a, w ap antre nan yon vwayaj kiltirèl ak gastronomik atravè trezò Karayib la, sitou sa ki ann Ayiti. Eksplore kilti rich la, plonje tèt ou nan yon mond nan plezi natif natal gastronomik epi dekouvri asyèt tradisyonèl ak bon gou nan chak rejyon. Avanti sa a pwomèt yo dwe ekstraòdinè, ofri yon imèsyon san parèy nan trezò yo nan Ayiti. Soti nan Les Anglais rive nan La Tortue, chak vil travèse pral ofri pwòp defi gastronomik li yo, osi byen ke posiblite pou debloke souvni inik. Kolekte yo tout pou déblotché nouvo destinasyon epi kontinye avanti kaptivan sa a. Nan "Kanbiz Toupatou", w ap gen opòtinite tou pou w viv yon eksperyans touris inik nan kolekte kat souvni ki reprezante zansèt yo ak sit pi popilè ann Ayiti. Chak kat jeyografik pral pote ou pi pre metriz gastronomik epi pèmèt ou déblotché nouvo komin ekskiz. Likino ak Amarah pral de karaktè prensipal nan jwèt la, epi w ap oblije chwazi youn nan yo kòm yon gid pou avanti sa a gastronomik atravè diferan etap yo nan cuisine ayisyen an. Avèk plis pase 167 nivo enteresan pou déblotché, jwèt sa a ofri yon gwo defi pou vin yon mèt nan kilti ayisyen an. Kolekte souvni, pèfeksyone konpetans gastronomik ou epi pataje kreyasyon ou yo ak mond lan! Ou ka envite zanmi w tou pou yo rantre nan ou nan avanti gastronomik sa a, echanje souvni ak pataje konsèy. Prepare pou yon eksperyans eksepsyonèl nan lari trè aktif ak kilti vibran an Ayiti. Malgre ke jwèt la poko te lanse, ou ka deja rezève plas ou lè w ajoute adrès imel ou sou sit entènèt ofisyèl Katkat Games la. Ou pral pami premye moun ki enfòme lè li disponib pou telechaje. Pa rate opòtinite sa a pou w dekouvri Ayiti atravè "Kanbiz Toupatou", nouvo jwèt enteresan Certil Rémy ak ekip Katkat Games la. Avèk sit istorik li yo, atraksyon touris, cuisine bon gou, plaj ki nan syèl la ak kilti vibran, Ayiti ap tann ou pou yon avanti inoubliyab nan bijou sa a nan Zantiy yo.
Orijinalman moun Bainet, grandi nan Petit-Goâve an Ayiti, Emmanuel Joseph se youn nan figi k ap monte nan entelektyèl ayisyèn nan. Yon avoka, yon etisyen ak yon etidyan doktora nan filozofi nan Inivèsite Sherbrooke (Kanada), karyè li reflete yon angajman solid anvè lajistis, dwa moun ak panse kritik.
1ye septanm 2024, Ayiti te vibre nan ritm Roadtrip 4.0, yon evènman eksepsyonèl ki te kite yon anprent memorab sou tout patisipan yo. ShoublackHaïti ak Championbusiness te òganize, katriyèm edisyon Roadtrip sa a te reyini plizyè douzèn moun sou plaj Marquis Paradise, toupre Labadee, Ayiti, pou yon jounen ki te konbine detant, amizman ak imèsyon kiltirèl.
Lè nou pale sou Karayib la, imaj plaj sab blan, dlo turkwaz ak resorts abondan souvan vin nan tèt ou. Men, Ayiti ofri plis pase yon kat postal klasik. Avèk istwa kaptivan li, kilti pwosede ki vibwan ak peyizaj natirèl mayifik, Ayiti kanpe kòm yon destinasyon inik. Kit ou se yon renmen kilti, antouzyaste lanati oswa kirye manje, Ayiti se yon trezò yo eksplore. Chèche konnen poukisa peyi sa a merite yon plas pi wo nan lis vwayaj ou a.
Rendez-vous Christ (R.V.C) se yon rezo legliz ak enstitisyon kretyen ki rasanble anba lidèchip Reveyan Pastè, Dr. Julio Volcy. Rezo a konpoze de kanpis ki nan Delmas 75, Caseau, Jérémie ak Kap Ayisyen. RVC sipòte legliz sa yo ak lòt enstitisyon charitab kretyen pou ranfòse misyon li nan popilasyon ayisyen an. Rendez-vous Christ ap prepare pou selebre 9èm anivèsè li le 23 mas pwochen. Okazyon sa a, legliz la gen plan pou ale vizite prizonye yo, pataje bon nouvèl Levanjil la avèk yo, manje ansanm avèk yo, epi ofri lòt kado.
Plizyè syèk de sa, nan kè Oseyan Atlantik la, yon zile nan bote kaptivan ak richès enkwayab, yo rele Ispanyola, atire atansyon a nan pwisan nan mond lan. Dekouvri pa Christopher Columbus nan 1492, zile a te vin sant lan nan dezi. Men, pouvwa kolonyal yo poko konnen ke zile a kache nan li yon pèp endommabl. Tainos yo, premye abitan yo, reziste anvayisè a ak lespri libète a. Yo kraze, men lespri san donte yo pèsiste nan van an, sou tè a, epi, anpil pita, nan rèv esklav Afriken ki pral vini yo. Syèk pase e, anba jouk san pitye kolon fransè yo, zile a transfòme nan yon vas jaden kann, kiltive pa men esklav ki soti Lafrik. Gason ak fanm sa yo, depòte kont volonte yo, pote nan yo lespwa yon jou pou yo libere tèt yo, pou yo kase chenn opresyon yo. Epi se rèv sa a, dife sakre sa a, ki pral pete nan yon revòlt tèlman gwo ke li pral make istwa mond lan pou tout tan.
Plaj Petit-Goâve yo se vrè escape kotyè ann Ayiti. Nich sou kòt sidwès zile a, nan depatman Lwès Repiblik Ayiti a, vil Petit-Goâve genyen trezò natirèl yo souvan neglije: plaj bèl li yo. Meservey bò lanmè sa yo ofri moun nan lokalite ak vizitè espas pou detant ak lwazi kote sab amann rankontre dlo kristal klè nan lanmè a.
Ayiti, yon peyi ki rich nan istwa ak kilti, sitiye nan kè rejyon Karayib la. Li te ye pou plaj idilik li yo, mòn majestueux ak moun akeyan, Ayiti se yon bèl bijou nan rejyon twopikal sa a. Men, ki kote Ayiti ye egzakteman nan Karayib la, e ki karakteristik jeyografik ki defini peyi sa a kaptivan?
Peryòd Nwèl ann Ayiti pa sèlman fèt ak chante tradisyonèl yo. Li se tou yon eksplozyon nan gou, ak desè tipik ak bwason ki pran plezi boujon yo gou epi ajoute yon manyen inik nan selebrasyon yo. Dekouvri 10 must-have nan gastronomi ayisyen an pou yon Nwèl otantik ak goumè.
Ayiti, ki rich nan listwa ak rezistans, defini nan sis tèm ki enskri nan Konstitisyon li a. Tèm sa yo se pa sèlman prensip legal, men tou, valè fondamantal ki reflete sans ak idantite nasyon inik sa a. Dapre premye atik Konstitisyon 29 mas 1987 la, ki te amande 14 me 2011 la, Ayiti se yon Repiblik “endivizib, souveren, endepandan, lib, demokratik ak sosyal”. Pawòl sa yo enkòpore lespri pèp ayisyen an ak vizyon yon nasyon inifye.
Ayiti, bijou nan Karayib la, debòde ak trezò istorik ak touris k ap tann pou yo eksplore. Kit se moniman istorik li yo, plaj idilik oswa kilti vibran, peyi a ofri yon eksperyans inik pou chak vizitè. Men jodi a, pa gen okenn nesesite pou fè valiz ou dekouvri bèl bagay sa yo. Gras a reyalite vityèl, Ayiti vini lakay ou ak Haïti Wonderland, yon avanti immersion ki transpòte ou nan kè sit ki pi anblèm li yo, kèlkeswa kote ou ye nan mond lan.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
