Nouvèl / Kote moun pa twò konnen / Gade Atik ki fenk pibliye yo

Ayiti Navigasyon nan Jakmèl, sèl kote pou navige nan yon oasis zen an Ayiti

Haïti Surf, yon espas kache sou kòt Jakmèl ki ofri yon eksperyans navige inoubliyab nan yon anviwònman twopikal mayifik. Sitiye nan mitan vag kristal klè nan Lanmè Karayib la, Haïti Surf se yon paradi pou amater espò nan dlo ak vwayajè avanti.

Ayiti: Yon Poto mitan nan endepandans nan mond lan ke yo manke konnen

Ayiti, premye repiblik nwa endepandan nan mond lan, te jwe yon wòl eksepsyonèl nan demand endepandans lòt nasyon yo. Byenke lòt evènman istorik te pase souvan, kontribisyon Ayiti te bay nan liberasyon lòt peyi yo te enpòtan e li merite pou yo mete aksan sou. b~Revolisyon ayisyen an~b Nan fen 19yèm syèk la, Ayiti te jete chenn esklavaj yo e li te reyalize sa ki enposib lè li te libere tèt li anba dominasyon kolonyal franse a. Nan 1804, peyi a te pwoklame endepandans li, ki te inogirasyon nan yon nouvo epòk pou pèp oprime atravè mond lan. b~Enspirasyon pou Amerik Latin nan~b Revolisyon ayisyen an te yon gwo sous enspirasyon pou mouvman endepandans yo nan Amerik Latin nan. Figi ikonik tankou Simón Bolívar ak Francisco de Miranda te rekonèt kouraj ak detèminasyon ayisyen yo kòm yon fòs pou pwòp lit yo. Nan sipò materyèl ak ideyolojik mouvman sa yo, Ayiti kontribye nan aparisyon plizyè nasyon endepandan nan Amerik di Sid. b~Enfliyans an Afrik~b Pi lwen pase Amerik yo, Ayiti te jwe yon wòl enpòtan tou nan demand endepandans Lafrik. Lidè Afriken yo te kite yon eritaj ki te enspire tout jenerasyon konbatan pou libète sou kontinan Afriken an. Lide ke moun oprime yo te kapab leve kont opresè yo te jwenn yon eko pwisan nan lit yo pou endepandans ann Afrik. b~Sipò pou Mouvman Liberasyon~b Pandan tout listwa li, Ayiti te bay yon gwo sipò pou mouvman liberasyon atravè lemond. Keseswa atravè deplwaman twoup yo, resous finansye oswa diplomasi aktif, peyi a demontre solidarite li ak moun k ap goumen pou otonomi yo. Kontribisyon Ayiti te souvan diskrè men enpòtan anpil. Ayiti, kòm pyonye endepandans ak libète, kite yon enpak dirab sou sèn mondyal la. Eritaj li a rezone atravè kontinan, raple mond lan ke demand la pou libète se inivèsèl. Lè nou rekonèt ak selebre wòl Ayiti nan endepandans lòt nasyon yo, nou non sèlman onore istwa li, men nou pran angajman tou pou ankouraje yon avni kote tout moun gen opòtinite pou fòme desten yo.

UNESCO, Fondasyon Jazz Ayiti a ak MCC a mete tèt ansanm pou Kreyol Jazz

Lendi 28 avril 2025 la, UNESCO, reprezante pa Mesye Éric Voli Bi, Direktè Fondasyon Jazz Ayiti a an Ayiti, pa Madanm Milena Sandler, Direktè Fondasyon Jazz Ayiti a, ak Mesye Joel Widmaier, Direktè Atistik PAP Jazz, ansanm ak Ministè Kilti ak Kominikasyon an, pa Madanm Stéphanie Saint-Louis, Direktè Afè Kiltirèl nan MCC a, te fè yon konferans pou laprès nan lokal UNESCO a nan ri Geffrard, nan Pétion-Ville. Pandan dènye a, yo te anonse inyon yo pou pwomosyon Kreyol Jazz la.

Ki enpòtans touris ann Ayiti?

Touris se yon sektè esansyèl pou devlopman ekonomik ak kiltirèl yon peyi, e Ayiti pa gen okenn eksepsyon. Dote ak yon eritaj istorik rich, peyizaj mayifik, ak yon kilti vibran, Ayiti gen yon potansyèl touris inik ki ka jwe yon wòl enpòtan nan devlopman li. Ann chèche konnen poukisa touris enpòtan anpil pou Ayiti e kijan li ka transfòme peyi a.

Ki kapital peyi Dayiti?

Pòtoprens se kapital dinamik e istorik peyi Dayiti. Sitiye nan Bay nan menm non yo, vil sa a se pi plis pase jis yon sant administratif. Li enkòpore nanm peyi a atravè istwa li, kilti vibran li, ak rezistans li an fas defi yo. Ann chèche konnen poukisa Pòtoprens se kè Ayiti ki bat.

Yon etap enpòtan pou Ayiti an tèm de reparasyon ak restitisyon

Pandan 47èm Reyinyon Òdinè Konferans Chèf Leta ak Gouvènman CARICOM la, Ayiti te fè yon etap enpòtan nan rantre nan Komisyon Reparasyon CARICOM. Dominique Dupuy, Minis Afè Etranjè Ayiti, anonse pwogrè sa a apre rankont li ak Rektè Fritz Deshomme. Sou sèn entènasyonal la, Madam Dupuy deklare: "Apre rankont mwen ak Rektè Fritz Deshomme, konsènan kreyasyon yon Gwoup Travay nan UEH sou reparasyon ak restitisyon ki gen rapò ak esklavaj ak endepandans peyi Dayiti, nou pote koze a nan 47èm reyinyon òdinè a. nan Konferans Chèf Deta ak Gouvènman CARICOM, kote m ap patisipe ansanm ak Prezidan Edgard Leblanc Fils." Gwoup travay sa a pral sèvi kòm Komite Nasyonal Ayiti nan Komisyon Reparasyon CARICOM. "Kounye a Ayiti rantre nan Komisyon Reparasyon CARICOM nan kote Gwoup Travay sa a pral chita kòm Komite Nasyonal Ayisyen an," te ajoute Dominique Dupuy. Inisyativ sa a reprezante yon etap enpòtan pou Ayiti, ki make angajman aktif li nan diskisyon rejyonal sou reparasyon ak restitisyon istorik.

Èske w te konnen? Ayiti gen pi gwo sistèm twou wòch nan Karayib la.

Kèk moun konnen ke Ayiti, souvan selebre pou plaj li yo ak istwa rich, se tou lakay yo nan sistèm nan twou wòch ki pi gwo nan Karayib la. Fòmasyon anba tè sa yo, ki gaye toupatou nan peyi a, se trezò natirèl ak kiltirèl ki temwen plizyè milyon ane evolisyon jewolojik ak entèraksyon imen. Ann plonje nan linivè kaptivan sa a ansanm.

Ki depatman Ayiti?

Ayiti, yon peyi ki rich nan istwa ak kilti, divize an plizyè depatman administratif ki estriktire teritwa li epi ki reflete divèsite jeyografik ak kiltirèl li. Chak depatman gen karakteristik inik, kontribye nan richès nasyon an. Dekouvri 10 depatman Ayiti, karakteristik yo, ak wòl yo nan lavi peyi a.

Ki sa ki fè soup joumou konsa espesyal pou Ayisyen?

Soup Joumou, yon plat tradisyonèl ayisyen, se pi plis pase yon plat yo manje pandan repa. Pou Ayisyen, soup sa a se yon vre senbòl lit y ap mennen pou libète ak idantite nasyonal yo. Atik sa a eksplore istwa, siyifikasyon, ak fason soup joumou kenbe yon plas esansyèl nan kilti ayisyen an.