Nouvèl / Rechèch syantifik / Gade Atik ki fenk pibliye yo

Cuisine Ayiti: Jwi yon bon lalo pou kòmanse Avril byen!

Ki dènye fwa ou te jwi yon bon lalo? Èske ou te satisfè ak li? Ki sa ki patikilyèman frape ou: gou a, konpayi an nan bon zanmi? Di nou tout bagay sou li nan kòmantè yo! Lalo se yon plat anblèm nan nò Ayiti, patikilyèman apresye nan Latibonit. Li prepare ak fèy jut, yon plant vèt ki gen plizyè benefis sante. Rich nan fè, vitamin ak fib, lalo se konnen yo bay fòs ak enèji. Nan kay la, nou souvan kwit li ak vyann bèf, krab oswa kribich, akonpaye pa diri blan ak yon sòs pikant. Teksti yon ti kras kolan li yo ka vini kòm yon sipriz, men gou bon plat li yo ak epis santi bon fè li yon plat rekonfòtan ke tout moun jwi. Pi lwen pase gou li, lalo kenbe yon plas espesyal nan kilti ayisyen an: li souvan prepare pandan gwo rasanbleman fanmi oswa nan jou ferye, reyini jèn ak granmoun yo alantou yon bon repa. Kidonk, èske w pare pou w jwi yon bon gou lalo pou akeyi Avril ak yon dan dous?

Crémas: Youn nan bwason pi renmen ayisyen yo nan Nwèl la

Crémas se youn nan bwason ki pi anblèm nan kilti ayisyen an, patikilyèman apresye pandan peryòd fèt Nwèl la. Sa a bwason dous ak krèm vin tounen yon diskontinu nan selebrasyon fanmi ak kominote a. Atik sa a envite w dekouvri bwason bon gou sa a, istwa li, preparasyon li ak enpòtans li genyen pou Ayisyen pandan Nwèl la.

10 Plaj Ou dwe vizite an Ayiti

Ayiti chaje ak trezò natirèl ak kiltirèl ki merite eksplore. Pami trezò sa yo, bèl plaj yo fè fyète nou. Nou seleksyone pou ou 10 plaj ou dwe vizite an Ayiti, ki ofri eksperyans inik ak memorab bò lanmè.

Ayiti: Lansman 5èm Edisyon SUMMER STREET ak OKAP ANN PEDALE

Vandredi 16 out 2024, vil istorik Okap te sèn yon nouvo edisyon evènman OKAP ANN PEDALE, ki make senkyèm edisyon SUMMER STREET lan. Reyinyon anyèl sa a, ki pa manke kounye a, te distenge pa yon atmosfè efervesan ak yon mesaj fò ki vize fè pwomosyon rejyon nò Ayiti.

Ayiti: Senbòl Libète

Ayiti, yon peyi zile nan Karayib la, se pi plis pase yon destinasyon touris. Li enkòpore yon senbòl rezistans, libète ak lit pou emansipasyon, yon egzanp istorik pou lemonn antye. Nan atik sa a, nou pral eksplore poukisa Ayiti konsidere kòm yon vre senbòl libète, mete aksan sou istwa li, kilti, ak wòl esansyèl li nan batay kont opresyon.

Emeline Michel, diva mizik ayisyen an

Emeline Michel fèt 21 mas 1966 nan Dubedou, yon ti vil ki sitiye nan 5èm seksyon kominal Gonayiv, vil endepandans Ayiti. Tou de yon chantè ak konpozitè, jodi a enfliyans li depase e ale pi lwen pase fwontyè Ayiti ak mond fransè a. Apre li te kòmanse etid segondè nan Lycée Louis Diaquoi ke yo rele souvan Lycée de Jeunes Filles des Gonaïves, li te antre nan Pòtoprens, nan yon moman, pou l kontinye etid li nan Kolèj St Pierre nan Pòtoprens. Se nan kapital ayisyen an, pi presizeman nan Legliz Batis Bolosse, ke lidè relijye yo te dekouvri talan li e ki te sipòte l, ki te ofri l bous detid pou l etidye mizik. Sa yo se apwòch li ki pral baz karyè mizik eksepsyonèl li, mete non li pami Ayisyen ki pi fyè yo ak bò kote pi gwo non nan mizik ayisyen an, tankou Lionel Benjamin, Beethova Obas ak Yole Dérose konseye li.

Petit-Goave, Ayiti: Dekripte 3èm weekend rara a!

Li pi evidan ke nan Petit-Goave espas medya yo absòbe nan rivalite ant Ratyèfè, trip chanpyon ak lambi gran lambi dlo, yon ansyen chanpyon. Wikenn ki sot pase a te yon lòt fwa ankò prèv irréfutable tansyon medya yo sou de gwoup rival sa yo. Avèk yon aparans ki sanble ak kanaval, klib fanatik premye a abiye ak yon chemiz blan, jip kout zoranj-jòn, kravat koulè wouj violèt, bòt nwa; lòt la abiye ak yon chapo tradisyonèl, jersey jòn, pantalon wouj, soulye tenis wouj oswa jòn. Maryaj koulè sa a ak gou kanaval se ekspresyon divèsite kiltirèl jan La Fontaine te di nan liv li istwa ak istwa kout "divèsite se deviz mwen." Fòmil sa a ka byen adapte ak rara a. Si se vre nan Léogane maryaj koulè sa a egziste depi lontan. Se pa mwens vre ke sa te fèt nan Petit-Goave paske nou te oblije tann gwo retou Ratyèfè an 2018 pou wè klib fanatik rara yo abiye yon fason diferan chak nouvo wikenn. Samdi pase a, plis pase yon moun te espere yon nouvo fas a fas ant Lambi gran dlo ak Ratyèfè paske dènye a te pran lank nan direksyon 2èm plenn lan ak dènye a, nan direksyon sant vil la. Mwens pase nan nenpòt lòt sikonstans, duel sa a nan tèt la te evidan Si pou kèk kòmantè se te yon opòtinite favorab pou Lambi pran revanj li sou rival li a konpare ak wikenn anvan an paske li te fè pwofil la byenke li te gen avantaj la. li te de kont youn (Lambi,chenn tamarin vs Ratyèfè). Gwo avantaj sa a pa t travay an favè yo paske èdtan ki te pase yo te travay kont yo, kòm prèv yo te al dòmi pandan ratyèfè te rete pou yo jwe pou pi piti 30 lòt tou. Etonan, men se pa etonan pandan reyinyon an ke mwens pase youn te tann lontan, nan Acul la ki pa lwen legliz Sen Jean-Baptiste, lambi te deside pa jwe ankò. Sepandan, daprè koutim ak kostim rara a lè gen de gwoup, moun ki sispann jwe an premye, montre feblès ak rann tèt. Kidonk, lòt moun ki opoze a pa bon ak bon moralite pa gen lòt chwa pou fè menm jan an. Sa rive pou ennyèm fwa fòmasyon gwo pouvwa a (lambi grand dlo) pa t kapab pran revanj sou rival li a. Pou anpil jounalis kiltirèl ki te prezan pou temwen evènman sa a pa t gen lang nan pòch yo pou bay enpresyon yo sou pèfòmans mons Ratyèfè. Sa a se pou Brignol, yon kòmantè kiltirèl ki te mande si Ratyèfè te gen dyab la nan kò l ’pou moun ki pi enkredilite yo te nan santi yo nan lajwa. Nan dimanch aswè mons animasyon sa a yon lòt fwa ankò kite mak li nan atizay la nan konesans li yo. Se sa ki esplike prèske inanimite nan mitan jounalis kiltirèl Petit-Goâve pou bay gwoup sa a premye plas pou pèfòmans li ak disiplin mizik li. Kidonk, pou wikenn sa a dapre sèk jounalis kiltirèl Petit-Goave ak apwobasyon anpil lòt kòmantè kiltirèl. Nou gen klasifikasyon sa a: 1er Ratyèfè 2yèm Grap Kenèp 3yèm Orgueil de la jeunesse

Vètyè: Yon Flanm nan Men Limanite

Vètyè se kote limyè listwa klere fò. Lagè ki te mennen nan endepandans premye repiblik nwa nan mond lan, Ayiti, te dire plizyè deseni. Jean-Jacques Dessalines, ki te pwoklame viktwa a 1ye janvye 1804, te yon gason ki te konnen pwofite entelijanman de yon eritaj trè onorab ke Toussaint Louverture te kite nan tèt batay sa a pou premye libere yon pèp nwa nan Amerik. Batay Vètyè a te fèt nan banlye nò Saint-Domingue, non Ayiti pandan esklavaj, tou pre komin Limbé jodi a. Sou yon lapli ki tonbe fò, melanje labou ak san sòlda libète yo reprezante pa lame endijèn Dessalines, nan dat 18 novanm 1803.

Kanaval Ayisyen an: Yon Festival Koulè, Mizik ak Tradisyon

Kanaval ayisyen an, yon selebrasyon anblèm e esansyèl nan kalandriye fèt peyi a, se pi plis pase yon senp fèt. Li enkòpore sans nan kilti ayisyen an, ak kè kontan melanje tradisyon zansèt, mizik entoksikan ak yon sans pwofon nan kominote a. Chak ane, selebrasyon vibran sa a transfòme lari yo nan yon spektak vibran ak kolore, ki atire plizyè milye patisipan ak espektatè ki anvi patisipe nan selebrasyon yon sèl nan yon kalite sa a. Kanaval ayisyen an gen yon gwo rasin nan listwa peyi a, depi nan epòk kolonyal la. Li te evolye sou syèk yo, enkòpore eleman nan kilti Afriken, franse ak kreyòl yo kreye yon selebrasyon diferan ak kaptivan. Peryòd kanaval an Ayiti tradisyonèlman kòmanse nan mwa janvye e li fini ak fèt ekstravagan ki fèt pandan plizyè jou. Youn nan karakteristik ki pi frape nan kanaval ayisyen an se pwofizyon koulè. Kostim tradisyonèl yo, yo rele "mask", yo elabore ak bèl fèt. Yo prezante modèl vivan ak dekorasyon vibran, ki kreye yon foto vivan idantite kiltirèl ayisyen an. Patisipan yo, abiye ak kostim elabore sa yo, defile nan lari yo sou son mizik vivan, kreye yon atmosfè elektrik. Mizik se nan kè kanaval ayisyen an. Ritm captive bousòl, rasin, rara ak lòt kalite mizik lokal yo fè rezon nan tout vil la, envite moun pou danse sou ritm fèt la. Òkès parad nan lari yo, akonpaye dansè yo ak kreye yon senbyotik inik ant mizik la ak mouvman yo grasyeuz nan patisipan yo. Parad kanaval ayisyen an pa sèlman sou mizik ak kostim; li selebre tou richès boza nan lari. Atis ki gen talan kreye eskilti jeyan, enstalasyon atizay ak pèfòmans teyat ki rakonte istwa pwofon istwa ak kilti ayisyen an. Ekspresyon atistik sa yo kontribye nan transmisyon valè ak istwa ki fòme idantite pèp ayisyen an.