Ane 2024 la te make pa lansman anpil sit entènèt ak aplikasyon mobil ayisyen kreye, pwojè ki demontre non sèlman entèlijans kreyatè dijital ayisyen yo, men tou, pwofon lanmou yo pou Ayiti. Men yon apèsi sou pwojè ki pi remakab yo, senbòl entèlijans ak kreyativite ayisyen.
Samdi 27 jiyè pase a, sant kiltirèl Pyepoudre, ki chita sou nimero 312 sou wout de Bourdon, te transfòme an yon veritab ruch kreyatif gras ak inisyativ Asosyasyon Kiltirèl Salon du Livre de Port-au-Prince ki rele ’’Viv nan pwoz ak pwezi’’ Evènman sa a, mete sou tèm "Ayiti, yon peyi ki abite nou", te kenbe pwomès li yo nèt. Rasanble jèn talan ki soti nan tout orijin pou eksprime jeni yo atravè chante, rap, slam, dans ak pwezi. Evènman atistik sa a te gen yon gwo siksè ak yon jèn piblik ki te vini an gwo kantite pou swiv aktivite a. Li te tou mete aksan sou angajman k ap grandi nan jèn ayisyen yo nan kilti.
Drapo ayisyen an se pi plis pase yon senp senbòl nasyonal: li se yon temwayaj vivan nan batay pou endepandans ak idantite Ayiti. Li fèt nan mitan yon revolisyon kont kolonizasyon franse, li pote nan li valè libète, kouraj ak inite ki karakterize nasyon ayisyen an. Ann plonje nan istwa kaptivan drapo icon sa a.
Chiche nan wotè, anlè vil Pétion-ville, vil Kenscoff se yon bijou limen anlè zòn metwopolitèn Pòtoprens. Komin nan sitiye nan depatman lwès peyi d Ayiti, epi li se apeprè 10 kilomèt de sant vil Pòtoprens, kapital peyi a. Vil Kenscoff te fonde an 1930, e li te monte nan ran komin an 1934. Komin nan gen yon sipèfisi 202,76 kilomèt kare e li konpoze de senk seksyon minisipal: Belle-fontaine, Bongars, Grand-fonds, Sourcailles. Ak New Touraine. Kenscoff se youn nan komin ki gen plis mòn ann Ayiti.
Ete a se jis nan kwen an, epi si w ap chèche pou yon destinasyon solèy, kiltirèl ak gou, Jakmèl ak zòn ki antoure li yo an Ayiti se kote ki pafè pou dekouvri. Nich ant lanmè ak mòn, rejyon sa a ofri yon eksperyans inik konbine detant, eksplorasyon kiltirèl ak plezi gastronomik.
Nan lari Ayiti ou kapab rankontre machann k ap vann youn nan mèvèy gastronomik ki pi presye nan peyi a: Fritay. Fèt lari sa a, ak manje fri ki bay dlo nan bouch li, se yon vrè selebrasyon kuizin ayisyen an.
Ant rèv ak reyalite ayisyen an: Yon apèl pou inite ak aksyon Anpil gason te reve gwo pou Ayiti. Tousen Louvèti ak Jean Jacques Dessalines se egzanp. Malgre ke men envizib dechire, twal sosyal peyi a te toujou konsidere kòm pi gwo pwojè moun lèt yo te mete an mouvman. Jiska lè sa a, istwa peyi DAyiti rete e rete pou ayisyen espas ki pi apwopwiye pou rèv ak pwopoze libète total e total. Vrèmanvre, Tousen Louvèti te fè rèv amelyore anpil esklav yo. Desalin, bò kote l, te sakrifye tèt li pou endepandans zile nou an (Ayiti-Sen-Domeng). Apre liberasyon nou anba men franse yo, mesye lèt yo te oblije pran lòt chemen pou pwoteje diyite peyi a. Sitiyasyon sa a te montre yon lòt fòm revolisyon tankou powèt lekòl patriyotis la ak patizan tankou: Louis Joseph Janvier, Anténor Firmin, Demesvar Délorme ak Jenerasyon wonn ak Fernand Hibbert, Georges Sylvain tou lekòl endijèn ak Jean Price Mars, Jacques Stephen. Alexis, Roussan Camille elatriye... ki eksprime mekontantman yo nan vide lank. Lè w dekri oswa pentire sitiyasyon peyi a. Plizyè ane ki te premye vin ansent ak Lè sa a, te fèt lide nan bay peyi a souverènte li, pwòp bicolor li, lame li, elatriye li pa t ’fasil epi yo pa t’ kontinye konsa. Ayiti bezwen pou le moman moun rèv, gason ki renmen peyi yo, men ki pa richès peyi sa, moun ki renmen bonè peyi yo, men ki pa malè li yo, gason ki gen pwojè solid, men ki pa espesyalis nan masak yo sèlman enterese nan pòch yo, pito pou kontantman de-ton nou yo, mesye ki dwe goumen kont koripsyon, kont gaspiyaj, kont men envizib etranje yo, kont fòm sa a nan administrasyon piblik ki vize sèlman yon ti gwoup moun nan la. peyi nan detriman popilasyon an, fòm ensekirite sa a ke leta te planifye, sa yo rele boujwazi yo, pouvwa ekonomik ki soti aletranje tankou: Lafrans, USA, Kanada, Brezil. q~Ayiti an 1979 ak tout pouvwa. Yo di Maître Fevry te deklare: Rèv Ayiti pa ka sipòte, ni aksepte solisyon enpwovize ~q. Rèv ayisyen an dwe toujou yon efò ekip. Yon ekip gason ki gen konpetans, vizyon, bon volonte, refleksyon ak meditasyon. q~ Gason ki ka plase enterè pèsonèl yo ak enterè prive yo pase enterè piblik yo. Gason ki vle fè yon nouvo demaraj pou reyalize rèv Jean Jacques Dessalines ak sa Henri Christophe ki te vize ke ayisyen pa anvye okenn lòt peyi nan mond lan pou tout ayisyen ka kontan nan pwòp peyi yo , te chante pwofesè. Lesly Saint Roc Manigat.~q Ayiti cheri nou an, ki te yon fwa pèl Zantiy yo, pa prezan ankò jodi a. Pou sa nou mande tout Ayisyen: timoun, jèn, granmoun ak granmoun, se pou nou mete tèt nou ansanm bra nou, fòs nou, vwa nou ak tout sa nou te kapab fè pou libere peyi nou renmen anpil Ayiti Chérie. Ann chanje reyalite nou ansanm! Viv Ayiti, viv libète lemonn antye.
Mwa Istwa Nwa se opòtinite pafè pou selebre kilti ak eritaj kominote Afro-desandan atravè cuisine. Gastronomie ayisyen an, ki rich nan istwa ak gou, se yon refleksyon rezistans ak idantite pèp ayisyen an. Men de asyèt anblèm pou dekouvri pou onore selebrasyon sa a.
Pen pòmdetè Ayisyen an se yon plat prensipal nan cuisine tradisyonèl Ayisyen an, souvan prepare li pou okazyon espesyal, jou ferye, oubyen tou senpleman pou plezi pou jwi yon desè endijèn ki rich an gou. Gato mou sa a, fèt ak patat dous, lèt kokoye, bannann ak yon melanj epis bon gou, sedui ak teksti fonn li ak bon sant irezistib li. Fasil pou fè epi plen karaktè, pen pòmdetè a se yon vrè madeleine Proust pou anpil Ayisyen. Kit w ap chèche manje rekonfòtan oswa w anvi dekouvri yon patisri klasik Karayibyen, resèt sa a ap gide w etap pa etap pou w reyisi fè desè ikonik Ayisyen sa a.
Hey Jenerasyon Z, mwen konnen sa w ap panse: yon lòt plat dwòl? Men kwè mwen, menmsi li pa sanble anpil, pitimi se yon bonm! Okòmansman ou ka griyen dan w, men yon fwa ou goute l, w ap mande plis. Kidonk, èske w pare pou w eseye avanti kilinè w la?
La fête des Guédés est un événement significatif dans la religion vaudou haïtienne. Elle se déroule chaque 1er et 2 novembre en Haïti, et elle est dédiée à l’hommage des morts. Voici quelques éléments pour mieux comprendre cette célébration : Signification des Guédés: Les Guédés sont des esprits de la mort dans le panthéon vaudou. Ils symbolisent la transition entre la vie et l’au-delà. Différents noms sont attribués à ces esprits : Papa Guédé, Guédé Nibo, Guédé Masaka, Guédé fouillé, Guédé plumage. Dans la conception vaudou, les Guédés maintiennent un rapport harmonieux avec les morts. Rituel de la Fête des Guédés: Les vodouisants nettoient les tombes et apportent des fleurs pour honorer la mémoire des défunts. Ils dansent et chantent au rythme des musiques du vodou et du rara. Des vèvè (symboles sacrés) sont tracés pour invoquer les esprits. La couleur noire, symbole du deuil, marque le commencement de la vie dans le monde vaudou. Le mauve violet évoque la transformation, et le blanc symbolise la pureté. Relation avec les Protestants et les Chrétiens: Certains protestants rejettent la fête des Guédés et organisent des journées de prières pour chasser les « mauvais esprits ». Les chrétiens ne prient pas pour leurs morts, car leur foi leur enseigne que les défunts sont accueillis par le Seigneur. En somme, la fête des Guédés est un moment crucial pour les vodouisants, marquant le retour temporaire des esprits dans l’univers du vodou. Elle témoigne du respect envers les morts et fait partie intégrante de la culture haïtienne
Ah, ete an Ayiti! Yon sezon kote solèy la klere byen wo nan syèl la azure ak dlo kristal klè nan lanmè Karayib la envite detant ak avanti. Lè ou panse ak Ayiti, plaj selès li yo ka pa premye bagay ki vin nan tèt ou, men bijou Karayib sa a aktyèlman plen ak trezò mayifik bò lanmè. Soti nan kòt nò rive nan kòt sid la, chak plaj ofri yon eksperyans inik, melanje istwa, kilti ak lanati ak bèlte natirèl sansasyonèl. Men yon seleksyon nan plaj esansyèl pou vizite pandan ete ou ann Ayiti:
Chak 1ye ak 2 Novanm, Ayiti vin vivan nan koulè nwa ak koulè wouj violèt pou selebre Guédés yo, espri yo venere nan relijyon Vodou a, senbòl yon lyen pwisan ant vivan ak mò. Fasinan, endommabl ak pwovokan, Guédés yo fòme yon fanmi vre nan panteon Vodou ayisyen an, kote yo respekte wòl yo kòm gid espirityèl moun ki mouri a nan apre lavi a. Ki te dirije pa figi anblèm tankou lejand Baron Samedi ak konpayon li Grann Brigitte, Guédés yo enkòpore paradoks yo nan lavi ak lanmò. Chak Baron gen yon pèsonalite inik: Baron Cimetière, Baron Kriminel, ak Baron La Croix se gadyen nanm ki moute desann sou fwontyè mond mò yo. Ansanm, yo fòme yon prezans pwisan ak yon ti jan pè, men pwofondman rasin nan kilti ayisyen an. Guédés pa tankou lòt espri vodou; yo demontre kouraj yo nan yon fason espektakilè. Abitye ak lanmò, yo pa pè anyen e yo pwovokan: yo manje vè, piman kri, ak rad pati sansib yo ak wonm ak pwav. Jès sa yo make endiferans yo an danje epi fè nou sonje ke yo te deja fè eksperyans lavi sou tè a. Se konsa, yo se psikoponp - èt sa yo ki mennen nanm yo nan moun ki mouri yo - ak aji kòm pon ant mond lan nan vivan yo ak sa yo ki nan mò yo. Gen kèk Guédés, tankou Guédé Nibo, mete rad nwa, koulè wouj violèt ak blan, yo chak ak karakteristik inik. Yo anpil e yo varye: Guédé Fouillé, Guédé Loraj, Papa Guédé, ak anpil lòt. Se espri sa yo ki, chak ane, raple Ayisyen enpòtans pou sonje moun ki mouri a epi onore yo. Kil Guedes yo pa sèlman relijye; li tou kiltirèl ak istorik. Dapre tradisyon, teritwa espirityèl yo, oswa "Fètomè" - surnome "Tè san chapo" - se yon kote nanm zansèt yo abite. Dapre istwa yo, orijin kil sa a tounen sou plato Abomey, ansyen kapital wayòm Dahomey, ann Afrik, kote lanmò ak lavi ansanm nan yon fòm senbyotik. Selebrasyon sa a ann Ayiti menm jwenn eko nan istwa ansyen. Women yo te onore mò yo tou ak "Fete Lemuria", ki te fèt nan mwa fevriye, pou anpeche lespri yo ak retabli lapè ant mond vivan yo ak mond moun ki mouri yo. Pou Ayisyen, onore Guédés yo vle di aksepte lanmò kòm yon pati nan lavi epi selebre lyen envizib ki ini nou ak moun ki kite nou yo. Se tou yon fason pou reziste, paske lavi, malgre defi li yo, dwe selebre nan tout konpleksite li ak pwofondè.
DevExpo, 21 jen 2025 - Enjenyè lojisyèl Ayisyen an, Appolon Guy Alain, lanse ofisyèlman MyTeamCollab, yon nouvo platfòm inovatè pou jesyon ak pataj dokiman ki fèt pou ekip modèn yo. Solisyon sa a adrese yon pwoblèm komen: pèt dokiman esansyèl nan labirent mesajri enstantane ak imèl.
Premye nasyon nwa ki te libere tèt li anba esklavaj ak pran endepandans nan men Lafrans an 1804 e ki te enfliyanse lòt mouvman liberasyon atravè mond lan, enspire lit pou libète ak egalite.
Ayiti beni ak peyizaj natirèl espektakilè, ki gen ladan plaj sab blan, mòn ak divèsite biyolojik rich.
Ayiti gen yon eritaj istorik rich, ki gen ladan sit tankou Sitadèl Laferrière ak Palè Sans-Souci, ki nan lis UNESCO Mondyal Eritaj.
Ayiti gen yon kilti rich ak divèsifye, enfliyanse pa eleman Afriken, Ewopeyen yo ak endijèn. Mizik, dans, atizay ak kizin ayisyen yo selebre atravè lemond.
